Marie Tuçi, një murgeshë katolike që u persekutua si armike e regjimit komunist gjatë jetës së saj të shkurtër, sot nderohet gjerësisht në Shqipëri si shenjtore dhe simbol i guximit.
Marie Tuçi ishte vetëm 22 vjeçe kur vdiq nga tuberkulozi në vitin 1950, pasi kishte vuajtur tortura për një vit e dy muaj në burg në duart e komunistëve të vendosur për të thyer besimin e saj të krishterë.
Me origjinë nga Mirdita në veri të Shqipërisë, ajo studionte në manastirin e Motrave Françeskane Stigmatine në Shkodër në vitin 1946 kur regjimi, i cili sapo kishte ardhur në pushtet, i urdhëroi asaj dhe murgeshave të tjera të largoheshin.
Ajo u kthye në qytetin e saj të lindjes dhe filloi të jepte mësim. Në një kohë kur Shqipëria kishte një shkallë të ulët shkrim-leximi dhe një mungesë të madhe mësuesish, ajo u bë një figurë e rëndësishme lokale.
Por tre vjet më vonë, në vitin 1949, ajo u arrestua së bashku me vëllain e saj, të akuzuar për organizimin e vrasjes së Bardhok Bibës, një zyrtar i rëndësishëm komunist në zonë.
Dosja e çështjes së saj dhe dëshmitë e njerëzve që e njihnin zbulojnë se ajo vuajti tortura të tmerrshme në burgun hetues për një vit e dy muaj në Shkodër.
Tuçi ishte një nga shumë të krishterë të persekutuar për besimin e tyre nën regjimin shtypës dhe antifetar të diktatorit Enver Hoxha. Kisha Katolike në Shqipëri po punon për të ngritur një muze për të përkujtuar ata që vdiqën, përfshirë Tuçin.
Motër Terezina, nga manastiri i restauruar i Motrave Stigmatine në Shkodër, ku Tuçi studioi për t’u bërë murgeshë, i tha BIRN se ajo ishte një “grua me guxim të jashtëzakonshëm”.
“Misioni ynë në Shqipëri ishte t’i përkushtoheshim promovimit të grave sepse në atë kohë mentaliteti verior ishte shumë i dominuar nga meshkujt”, tha Motër Terezina për BIRN.
“Tuçi lindi më 12 mars 1928 në Ndërfushas, Mirditë… dhe erdhi në Shkodër në këtë vend për të studiuar kur u hap një konvikt për vajzat, shtëpitë e të cilave ishin larg qytetit… Tuçi qëndroi këtu me motrat dhe studioi”, kujtoi ajo.
“Në vitin 1946, kongregacioni dhe të gjitha shkollat stigmatine u mbyllën në Shqipëri. Tuçi u detyrua të largohej… Të gjitha motrat u detyruan të largoheshin nga shtëpia, duke mos marrë asgjë me vete, vetëm rrobat që kishin. Ajo u strehua me familjen e saj në Ndërfushas të Mirditës”, shtoi ajo.
Në fshatin e saj, Tuçi punoi si mësuese – derisa erdhi policia.
“Ajo u arrestua në shtëpinë e familjes së saj në vitin 1949 së bashku me vëllanë e saj dhe u soll në burgun e Shkodrës dhe qëndroi atje për një vit e dy muaj”, tha Motër Terezina.
Pas vrasjes së Bardhok Bibës, kryetarit të Partisë Komuniste në atë kohë në Mirditë, ajo u akuzua si bashkëorganizatore e vrasjes së tij.
“Tuçi… u lidh nga duart dhe këmbët dhe, kur mbërriti në burgun e Shkodrës dhe kërkoi ujë, ata e hodhën ujin mbi pllaka dhe ajo duhej ta lëpinte me gjuhë”, tha Motër Terezina.
“Idealet e saj, besimi i saj, ishin të palëkundura”, shtoi ajo.
“Ajo qëndroi stoike deri në fund”
Sipas dosjes gjyqësore të Tuçit, të cilën BIRN e ka parë, kortezi e historianit Kastriot Dervishi, “Tuçi ka pasur takime me të arratisur dhe ka qenë pjesë e një grupi opozitar”.
Ajo u shpall fajtore.
Sot, ajo nderohet gjerësisht në Shqipëri, si dhe në komunitetin fetar, si një njeri që nuk do të bënte kompromis me bindjet e saj.
“Ajo qëndroi stoike deri në fund sepse ideali i saj ishte përkushtimi ndaj Zotit dhe nuk kishte kthim pas për të. Për çdo propozim dhe kompromis që i ofrohej, ajo gjithmonë përgjigjej: ‘Unë i përkas Krishtit’. Ata premtuan se nëse ajo mohonte besimin e saj, do ta bënin të madhe (duke ofruar ndonjë pozicion zyrtar)”, tha Motra Terezina.
“Koleget e saj tregojnë se një herë e futën në një thes së bashku me një mace dhe e rrahën derisa, kur doli nga thesi, ishte e mbuluar me gjak dhe nuk njihej më. Një tjetër torturë ishte se çdo mbrëmje dysheku i saj lagej me ujë të ftohtë”, shtoi ajo.
“Por ajo, në fakt, u sëmur nga tuberkulozi dhe vdiq në Spitalin e Shkodrës pas një viti e dy muajsh”, përfundoi ajo.
Në prill të vitit 2016, Papa Françesku e njohu heroizmin e saj dhe i dha titullin katolik “e lume”. Në nëntor të vitit 2016, ajo u shenjtëruar nga Papa Françesku në një ceremoni në sheshin e katedrales në Shkodër.
Komunistët kërkuan të dominonin besimet
Në vitin 1967, komunistët në pushtet, Partia e Punës, e shpallën Shqipërinë vendin e parë totalisht ateist në botë dhe futën një ndalim për besimin fetar në kushtetutë.
Por shumë kohë para kësaj, partia vendosi dënime të rënda për këdo që merrte pjesë në ceremonitë fetare dhe zotëronte libra fetarë. Ndërkohë, u zbatua besimi absolut në diktatorin komunist Enver Hoxha dhe partinë. Përmes një sistemi të mirëorganizuar propagande, duke përfshirë median dhe filmat, shteti diktatorial e denigroi klerin e të gjitha besimeve si ndikime të prapambetura dhe negative në shoqëri, si agjentë të lidhur me Perëndimin, apo edhe anëtarë të rrezikshëm të grupeve të armatosura që kërkonin të merrnin pushtetin me forcë.
Sipas priftit katolik Dom Gjergj Meta, “konteksti për arrestimin dhe torturimin dhe trajtimin e Marie Tuçit ishte … përpjekja e qeverisë komuniste për të pastruar fushën e saj të vizionit nga çdo lloj pengese”.
“Fakti që ajo ishte mësuese e bënte atë të dallohej. Në vitet 1940, kishte shumë pak mësues në vend dhe … ajo kishte një arsim të mirë për kohën”, tha ai për BIRN.
“Por për komunistët ishte më mirë të mos kishin armiq; ata do të krijonin mësues më vonë”, shtoi ai.
Dom Gjergj Meta thotë se komunistët i shpallën luftë fesë sepse nuk mund të toleronin një autoritet tjetër që të kishte ndonjë pushtet mbi njerëzit.
“Komunistët e dinin se të paturit e Kishës, veçanërisht një Kishë Katolike aktive, do të ishte një pengesë për ta. Feja në përgjithësi do të ishte një pengesë për ta, sepse feja anon drejt idesë së autoritetit të dyfishtë”, tha ai.
“Ata nuk donin që autoriteti i jashtëm apo i brendshëm të mbahej nga askush tjetër. Ata donin që komunizmi të ishte ndërgjegjja e popullit, jo vetëm organizimi i tyre shoqëror, por edhe ndërgjegjja e popullit”, shtoi ai.
Ai argumentoi se regjimi donte që njerëzit të besonin në komunizëm sikur ai të ishte një besim, jo vetëm të silleshin si anëtarë të një shoqërie komuniste.
“Ata, madje, kishin guximin të ndërhynin në jetën intime të njerëzve, në martesat e tyre për shembull: ‘Mos u marto me këtë person sepse ajo po persekutohet (nga regjimi)’, e kështu me radhë. Ata donin të formësonin rrjedhën e jetës aktuale të njerëzve”, tha ai. “Për ta, nuk ishte e mundur që feja të lejohej të ekzistonte.”/BIRN/
