
Çelja e negociatave: Cili është vlerësimi real për punën e bërë nga Shqipëria? Kjo është pyetja që meriton përgjigje përtej entuziazmit dhe meritës, të cilat Edi Rama tashmë i ka zakon të përvetësojë dhe t’i instrumentalizojë. VNA ka analizuar, nëpërmjet një eksperti, notat që BE i ka dhënë institucioneve shqiptare për rolin e tyre në procesin e çeljes së negociatave.
Bazuar në dokumentin e bërë publik nga BE, i cili mbështetet në qëndrimin e përgjithshëm për konferencën e anëtarësimit me Shqipërinë më 11 tetor (https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2024/10/15/second-meeting-of-the-accession-conference-with-albania-at-ministerial-level/), VNA konsultoi një ekspert të integrimit të BE-së për të krijuar një ide më të qartë mbi vlerësimin e Shqipërisë në këtë proces.
Nga analiza e performancës së institucioneve demokratike dhe sistemit gjyqësor në Shqipëri, bie në sy se numri i rekomandimeve për përmirësime është më i lartë se ai i progreseve të shënuara. Vlerësimi nga 1 deri në 10 na ndihmon të kuptojmë më mirë se ku qëndron Shqipëria, dhe sipas analizës sonë, nota përfundimtare është 6.5.
Sipas analizës së argumenteve të BE-së, vlerësimi është si më poshtë:
1. Funksionimi i Institucioneve Demokratike dhe Zgjedhjet: Nota 7
Shqipëria ka ndërtuar një bazë për një shtet demokratik, por paqartësitë ligjore mbeten shqetësuese. Zgjedhjet përballen me sfida serioze, duke treguar që rruga është e gjatë.
2. Legjislacioni mbi Median dhe Fushatat Zgjedhore: Nota 6
Legjislacioni për mediat është i pamjaftueshëm për të adresuar dezinformimin. Nevojiten masa më të forta për fushata transparente dhe të ndershme.
3. Financimi i Partive Politike: Nota 7
Dështimi në zbatimin e rregullave mbi financimin e partive ka penguar rritjen e transparencës. Ka ende përmirësime të nevojshme për të siguruar një proces të drejtë.
4. Parlamenti i Shqipërisë: Nota 6
BE-ja thekson nevojën për transparencë dhe llogaridhënie. Një parlament që nuk është në gjendje të ushtrojë mbikëqyrje efektive ndaj qeverisë tregon për një deficit demokratik.
5. Shoqëria Civile: Nota 7
Pavarësisht një kornize ligjore të pranueshme, zbatimi mbetet problematik. Ndihma për shoqërinë civile është e domosdoshme për një mjedis më të qëndrueshëm.
6. Administrata Publike: Nota 6
Reformat janë ende në faza të hershme. Ndërsa kuadri ligjor ekziston, zbatimi mbetet i dobët.
7. SPAK: Nota 8
SPAK vlerësohet për ndjekjen e korrupsionit, veçanërisht në nivele të larta. BE sugjeron që duhet një bashkëpunim më i mirë institucional për të mbështetur luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.
Në përfundim, BE-ja na ka dhënë një notë kaluese, duke theksuar se ka ende shumë punë për të bërë, veçanërisht në transparencë, dialog politik dhe përfshirjen e shoqërisë civile. Vlerësimi mesatar i institucioneve demokratike dhe sistemit të drejtësisë në Shqipëri është 6.5/10 (përjashto SPAK), duke reflektuar se integrimi në BE kërkon hapa konkretë dhe jo thjesht propagandë.
Vlerësimi mund të konsiderohet kalues, por jo entuziast për ata që e shohin me objektivitet punën e institucioneve shqiptare. Ndërkohë, komisioni i posaçëm i drejtuar nga Fatmir Xhafaj deri tani ka marrë një notë jo kaluese. Ambasadori i BE-së, Gonzato, është përplasur dy herë me deputetët socialistë, duke i kujtuar zotit Xhafaj se reforma dhe institucionet duhet të vazhdojnë pa ndikuar nga iniciativa apo presione politike.