Lifestyle 5 Korrik 2025, 15:55 Nga VNA

Si eksperimentimi me Biosphere 2 ndryshoi mënyrën si e kuptojmë Tokën

Ndaje në Whatsapp
Si eksperimentimi me Biosphere 2 ndryshoi mënyrën si e kuptojmë

Në fillim të viteve 1990, tetë persona u mbyllën për dy vite në një strukturë gjigante të mbyllur hermetikisht në shkretëtirën e Arizonës, me ekosisteme artificiale të Tokës, për të testuar mundësinë e jetesës në një sistem të mbyllur – si provë për kolonitë hapësinore. Ata ushqeheshin me ushqime të kultivuara vetë dhe riciklonin ujin, ndërsa bimët prodhonin oksigjenin që ata merrnin.

Por shpejt gjithçka nisi të shkonte keq. Niveli i oksigjenit ra ndjeshëm, duke shkaktuar sëmundje dhe lodhje, ndërsa CO2 u rrit. Kafshët e nevojshme për polenizim vdiqën, dhe të mbyllurit humbën peshë në mënyrë drastike. Projekti u kritikua dhe u cilësua si dështim.

Sot, ekspertët e shohin Biosphere 2 si një eksperiment me mësime të vlefshme për ekologjinë dhe klimën, duke theksuar rëndësinë e Tokës si një sistem i pazëvendësueshëm. Ambientalistët e shohin projektin si një shembull të guximit për të kuptuar më mirë natyrën.

Biosphere 2, financuar me 150 milionë dollarë nga miliarderi Ed Bass, përmbante pyje tropikale, shkretëtira me mjegull, një oqean me shkëmbinj koralorë dhe ferma për kultivimin e ushqimeve, me sisteme që riciklonin ujin dhe kontrollonin klimën brenda. Por, siç shpjegon eksperti John Adams, përdorimi i tokës së pasur për rritje të shpejtë krijoi një mbingarkesë të baktereve dhe kërpudhave që konsumonin oksigjen, duke nxjerrë në pah rolin jetik të mikrobëve të tokës në ekuilibrin e atmosferës.

Sot, Biosphere 2 është kthyer në një qendër kërkimore ku shkencëtarët studiojnë ndikimet e ndryshimeve klimatike, duke ndihmuar për të kuptuar më mirë funksionimin e planetit tonë.

Video

Gjashtë vjet pas tërmetit shkatërrimtar të 26 nëntorit, qindra banorë të pastrehë janë ende në pritje të banesave të premtuara nga programi i zvarritur dhe jotransparent i Rindërtimit. https://www.vna.al/sociale/rindertimi-banoret-ende-ne-pritje-te-shtepive-i17614

Protestat e fermerëve në Greqi po përshkallëzohen dita-ditës, me bllokada të shumta në rrugët kryesore, autostrada dhe pikat doganore në mbarë vendin. Ndërsa mobilizimet vazhdojnë të rriten, vëmendja është përqendruar te mbledhja e Komitetit Panhelenik javën e ardhshme, ku pritet të përcaktohet strategjia dhe kërkesat për zgjidhje konkrete. Bllokime të shumta janë regjistruar në Thesali, Greqinë Qendrore dhe Akaia, ndërsa sipas fermerëve, veprime edhe më radikale, si bllokimi i porteve dhe doganave, janë në shqyrtim. Aksi ndërkombëtar Kakavijë–Janinë mbetet i bllokuar, duke lejuar vetëm lëvizje emergjente dhe urgjenca mjekësore. Fermerët deklarojnë se kërkojnë masa urgjente dhe theksojnë se nuk pranojnë dialog formal pa rezultate të prekshme. Nga ana tjetër, qeveria paralajmëron masa të forta ndaj veprimeve agresive dhe përplasjeve me policinë, të cilat janë shfaqur gjatë përpjekjeve për të bllokuar edhe aksesin drejt aeroporteve. https://www.vna.al/rajoni/fermeret-greke-intensifikojne-protestat-bllokime-masive-ne-rruge-dogana-d-i17605

Departamenti i Sigurisë Kombëtare të SHBA-së publikoi pamje nga operacioni i ndalimit të një anijeje të lidhur me një kartel trafiku droge, që transportonte rreth 20,000 paund kokainë në Paqësorin Lindor. Në videot e publikuara shihet një snajperist i Rojës Bregdetare që godet motorin e skafit për ta çaktivizuar, duke lejuar më pas që një anije tjetër me forcat speciale të kryejë arrestimin e ekuipazhit. Operacioni tregon koordinimin e forcave amerikane për të parandaluar trafikun ndërkombëtar të drogës.

Këto janë pamjet kur një i moshuar në Durrës ka tentuar të vrasë bashkëshorten e tij me shkop druri. 70-vjeçarja shihet duke ikur me vrap nga shkallët e banesës në lagjen nr. 17, ndërsa i moshuari e ndjek me shkopin në dorë. Ngjarja ndodhi pas një konflikti mes çiftit, dhe si pasojë e sulmit gruaja pësoi dëmtime të rënda fizike, duke u dërguar menjëherë në Spitalin e Traumës në Tiranë. https://www.vna.al/kronika/tentoi-te-vriste-bashkeshorten-arrestohet-76-vjecari-ne-durres-i17596

Doni të informoheni të parët për lajme ekskluzive?

Bashkohuni me grupin tonë privat.

opinion

Opinionet e shprehura i përkasin autorëve dhe nuk përfaqësojnë qendrimin e redaksisë.

Histori të harruara

Më shumë lajme