- Ky test është më i mirë në zbulimin e sëmundjes së Alzheimerit sesa vetë mjekët—por ekspertët nuk e rekomandojnë për të gjithë.
Të provosh që dikush ka Alzheimer aktualisht kërkon metoda invazive dhe të kushtueshme. Por një ditë, një analizë e thjeshtë gjaku mund ta bëjë diagnostikimin më të shpejtë dhe më të lehtë. Prej vitesh, shkencëtarët kanë punuar për të zhvilluar metoda për të zbuluar provat e Alzheimerit në gjakun e njeriut, dhe një test i ri, i përshkruar më 28 korrik në Journal of the American Medical Association dhe i prezantuar në Konferencën Ndërkombëtare të Shoqatës së Alzheimerit në Filadelfia, ka rezultuar më i mirë në diagnostikimin e sëmundjes sesa mesatarja e mjekëve. Edhe pse ky mjet nuk rekomandohet aktualisht për të testuar sëmundjen para se të shfaqen simptomat, ai mund të zgjerojë aksesin në testime. “Rezultatet e këtij studimi janë mbresëlënëse dhe shumë premtuese,” thotë neurokimistja Inge Verberk nga Qendrat Mjekësore Universitare të Amsterdamit, në Holandë. “Disponueshmëria e një testi gjaku në kujdesin parësor mund të rezultojë në më pak vonesa diagnostike dhe fillim më të hershëm të trajtimit. Një diagnozë më efektive mund të reduktojë gjithashtu kohën e pritjes para se pacientët të vizitojnë një neurolog të specializuar.” Si diagnostikohet Alzheimeri? Identifikimi i Alzheimerit tek një pacient mbështetet në dy proteina tipike që gjenden në trurin e njerëzve të prekur nga kjo sëmundje: forma të modifikuara të amyloid-beta, që grumbullohen në pllaka, dhe tau, që formojnë floke të ngatërruara. Të dyja lidhen me një rrezik më të lartë të zhvillimit të demencës. Rreth fillimit të këtij shekulli, prania e këtyre pllakave dhe flokëve mund të përcaktohej vetëm pas vdekjes, përmes diseksionit të trurit të pacientit. Në vitet 2000, shkencëtarët arritën të zbulojnë këto proteina në lëngun cerebrospinal që qarkullon në sistemin tonë nervor qendror dhe që mund të nxirret vetëm përmes një shpimi të shtyllës kurrizore. Ky proces përfshin futjen e një gjilpëre në palcën kurrizore, gjë që është e dhimbshme dhe jo pa rreziqe. Sot, mjekët mund të zbulojnë gjithashtu amyloid-beta dhe tau përmes skanimeve të trurit, por kjo kërkon injektimin e përbërjeve radioaktive në gjak dhe përdorimin e pajisjeve të shtrenjta. Prandaj, nevojiten mjete diagnostikuese më të mira. Si funksionon ky test gjaku? Testi i ri krahason nivelet e dy llojeve të amyloid-beta dhe dy llojeve të tau në gjak. Këto raporte u japin studiuesve një ide për rrezikun e pllakave proteinike dhe flokëve në tru. Për këtë studim, studiuesit krahasuan aftësinë e profesionistëve të kujdesit shëndetësor në Suedi për të identifikuar pacientët me Alzheimer me atë të testit të ri. Mjekët e kujdesit parësor identifikuan saktë vetëm 6 nga 10 pacientë që më pas u konfirmuan të kishin Alzheimer përmes shpimit të shtyllës kurrizore ose një PET skanimi të trurit. Specialistët e demencës bënë pak më mirë, duke identifikuar 7 nga 10 pacientë. Megjithatë, testi i ri i gjakut dha një diagnozë të saktë për 9 nga 10 pacientë. Pengesat dhe perspektivat Disa sfida mbeten. Testi kërkon një metodë të avancuar të quajtur spektrometri masive, që përfshin pajisje të specializuara dhe ruajtjen e gjakut në -80°C. Të gjitha mostrat e gjakut gjithashtu duhej të transportoheshin për analiza nga Suedia në një kompani amerikane që realizoi testin. Zbatimi i këtij testi mund të mos jetë aq i thjeshtë ose i lirë sa duket, por studimi suedez ofron një provë që testet e gjakut mund të jenë metoda të dobishme për diagnostikim të saktë, sidomos nëse mostrat mund të analizohen në mënyrë më praktike. Teste të tjera në horizont Fatmirësisht, ky nuk është i vetmi test gjaku për Alzheimerin që po zhvillohet. Studime të ndryshme për teste të tjera u prezantuan në konferencë, thotë Rebecca Edelmayer, nënkryetare e angazhimit shkencor në Shoqatën e Alzheimerit. “Në të ardhmen e afërt, testet e gjakut mund të përmirësojnë ndjeshëm saktësinë e diagnozës. Megjithatë, zbatimi duhet të bëhet në mënyrë të kujdesshme dhe të kontrolluar, dhe nevojiten shumë më tepër kërkime. Aktualisht, këto teste nuk rekomandohen për skriningun e popullatës së përgjithshme ose si teste të drejtpërdrejta për konsumatorët.”
