Udhëheqësit e vendeve të G7 kanë bërë thirrje për ulje të tensioneve në Lindjen e Mesme, duke përfshirë një armëpushim në Gaza”.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, u largua herët nga samiti në Kanada, duke u thënë gazetarëve: “Duhet të kthehem herët për arsye të qarta”.
Largimi i tij erdhi ndërsa Izraeli dhe Irani sulmuan njëri-tjetrin për të pestën ditë radhazi. Raportet qarkulluan se Trump i kishte dhënë udhëzime Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë që të mblidhej pas kthimit të tij.
Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së, Pete Hegseth, njoftoi “vendosjen e kapaciteteve shtesë” në Lindjen e Mesme për të forcuar “qëndrimin mbrojtës” të Pentagonit. Por zyrtarët amerikanë hodhën poshtë sugjerimet se SHBA-të ishin gati t’i bashkoheshin ofensivës izraelite ndaj Iranit.
Shtëpia e Bardhë u përpoq shumë të theksonte se Trump pati “një ditë të mrekullueshme” në samit, duke thënë se u arritën shumë gjëra, përfshirë një marrëveshje tregtare midis SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar.
Sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, tha se Trump po largohej nga takimi i liderëve botërorë në Kananaskis në Malet Shkëmbore Kanadeze pas darkës të hënën në mbrëmje për shkak të “asaj që po ndodh në Lindjen e Mesme”. Ajo nuk dha hollësi.
Kjo do të thotë që presidenti amerikan do të humbasë takimet ballë për ballë me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenten meksikane Claudia Sheinbaum, të cilat ishin planifikuar të martën, ditën e fundit të samitit.
Në një sesion fotografik të hënën, Trump tha se ishte e rëndësishme që ai të kthehej në Uashington për “gjëra të mëdha”.
Më parë, presidenti postoi në rrjetet sociale se Irani duhet të kishte nënshkruar një marrëveshje që ai ua paraqiti atyre në raundin më të fundit të bisedimeve bërthamore SHBA-Iran.
“Thënë thjesht, IRANI NUK MUND TË KETË NJË ARMË BËRTHAMORE”, shkroi ai. “E kam thënë vazhdimisht!”
Trump u bëri thirrje gjithashtu iranianëve në platformën e tij të mediave sociale Truth Social që të “evakuojnë menjëherë” kryeqytetin e tyre, Teheranin, një qytet me deri në 17 milionë banorë. Ai nuk ofroi detaje të mëtejshme.
Qëllimi përfundimtar i Izraelit mund të jetë ndryshimi i regjimit në Iran – por është një rrezik.
Sulmet Izrael-Iran: Cilat janë skenarët më të këqij?
Menjëherë pas kësaj, media iraniane raportoi shpërthime dhe zjarr të rëndë nga mbrojtja ajrore në Teheran herët të martën. Kjo ndodhi disa orë pasi Izraeli shënjestroi transmetuesin shtetëror të Iranit, duke detyruar një prezantues të largohej nga mes transmetimit.
Në Izrael, sirenat e sulmeve ajrore u dëgjuan në Tel Aviv dhe një shpërthim u dëgjua ndërsa raketat iraniane e shënjestruan përsëri vendin.
Udhëheqësit botërorë në samitin e G7 thanë se e kuptonin nevojën e Trump për t’u larguar herët.
“Nëse Shtetet e Bashkuara mund të arrijnë një armëpushim, kjo është një gjë shumë e mirë”, tha Presidenti francez Emmanuel Macron.
Kryeministri australian Anthony Albanese tha se largimi i Trump ishte “i kuptueshëm”, pavarësisht se të dy ishin planifikuar të takoheshin të martën për të diskutuar tarifat.
Kishte shenja përçarjeje më parë në G7 për shkak të konflikteve midis Rusisë dhe Ukrainës dhe midis Izraelit dhe Iranit.
Trump po planifikonte të refuzonte një deklaratë të samitit mbi konfliktin Iran-Izrael, sipas partnerit amerikan të BBC-së, CBS.
Por udhëheqësit në fund ranë dakord për një deklaratë, të lëshuar të hënën në mbrëmje sipas orës lokale, e cila tha se ata “përsërisin mbështetjen tonë për sigurinë e Izraelit”.
“Irani është burimi kryesor i paqëndrueshmërisë dhe terrorit rajonal. Ne kemi qenë vazhdimisht të qartë se Irani nuk mund të ketë kurrë një armë bërthamore”, shtohet në deklaratë.
Trump tha gjithashtu në samitin e mëparshëm se kishte qenë një “gabim i madh” për ish-G8-ën që përjashtoi Rusinë nga grupi në vitin 2014, pasi kjo e fundit aneksoi Krimenë.
“Putini më flet mua”, tha presidenti amerikan. “Ai nuk flet me askënd tjetër… ai nuk është një person i lumtur për këtë.”
Por pati disa përparime, pasi Presidenti Trump nënshkroi zyrtarisht një marrëveshje tregtare Britani-SHBA duke hequr disa barriera tregtare midis dy vendeve.
Trump u tha gazetarëve se Mbretëria e Bashkuar ishte “shumë mirë e mbrojtur” nga taksat e ardhshme të importit. “E dini pse? Sepse më pëlqejnë ato.”
Të hënën pati gjithashtu një takim dypalësh midis kryeministrit kanadez Mark Carney dhe Trump, pas të cilit Carney tha se një marrëveshje tregtare mund të arrihet midis dy vendeve brenda 30 ditëve për të zgjidhur taksat e importit.
Kjo shënon herën e dytë që Trump largohet para kohe nga samiti i G7-ës. Në vitin 2018, në një samit në Quebec, ai doli nga takimi për t’u takuar me udhëheqësin e Koresë së Veriut, Kim Jong Un.
Izraeli ka marrë kontrollin e hapësirës ajrore iraniane që nga nisja e luftës ajrore të enjten e kaluar me një sulm të papritur që thotë se ka vrarë shumë komandantë të lartë ushtarakë dhe shkencëtarë atomikë.
Megjithatë, duket se Izraeli nuk e ka arritur qëllimin e tij për të shkatërruar programin bërthamor të Iranit.
Analistët ushtarakë thonë se vetëm SHBA-të kanë bombarduesit dhe bombat që shkatërrojnë bunkerët që mund të depërtojnë në thellësitë e objekteve bërthamore iraniane, veçanërisht në atë të Fordout.
Sipas ministrisë iraniane të shëndetësisë, sulmet izraelite kanë vrarë të paktën 224 persona në Iran. Në Izrael, qeveria tha se të paktën 24 persona kishin vdekur./ Euronews
