- “Papa Françesku vdiq të Hënën e Pashkëve, më 21 Prill 2025, në moshën 88-vjeçare në rezidencën e tij në Casa Santa Marta në Vatikan,” thuhet në një deklaratë të Vatikanit të postuar në X.
Kreu i Kishës Katolike, Papa Françesku, ka ndërruar jetë në moshën 88-vjeçare pas një sëmundjeje të shkurtër. Ai ishte shtruar në spital në shkurt për shkak të një infeksioni në rrugët e frymëmarrjes dhe kishte vuajtur nga sëmundje të ndryshme në vitet e fundit. Megjithëse shëndeti i tij po përkeqësohej, ai kishte deklaruar me vendosmëri dhe përsëritur herë pas here se, ndryshe nga paraardhësi i tij, nuk kishte ndërmend të dorëhiqej nga papati.
I lindur në Argjentinë në vitin 1936, Jorge Mario Bergoglio mori detyrën e Papës në vitin 2013, pasi Benedikti XVI dha dorëheqjen. Në atë kohë, si Arqipeshkëv Jezuit i Buenos Airesit, ai u bë papa i parë nga Amerika dhe ishte tashmë një figurë e njohur në Amerikën Latine, veçanërisht për shkak të deklaratave të tij publike gjatë krizës financiare të Argjentinës në fillim të viteve 2000.
Si Papa Françesku, ai u shfaq me një imazh më i thjeshtë dhe i përulur krahasuar me paraardhësin e tij; një histori që është përmendur shpesh, por kurrë e konfirmuar zyrtarisht, tregon se ai refuzoi të vishte veshjet e stolisura papale për paraqitjen e tij të parë publike, duke i thënë një ndihmësi: “karnavali ka mbaruar.”
Papa shprehte shpesh një lidhje personale me të varfrit dhe njihej për mbështetjen e tij për refugjatët dhe të zhvendosurit nga konfliktet. Gjatë krizës së migrimit në vitin 2015, kur u rritën ndjeshëm kalimet e rrezikshme dhe shpesh vdekjeprurëse drejt Evropës përmes Mesdheut, Papa Françesku njoftoi se Vatikani do të strehonte dy familje refugjatësh dhe u bëri thirrje katolikëve të ndihmojnë gjithashtu.
“Përballë tragjedisë së dhjetëra mijëra refugjatëve që ikin nga vdekja në konflikt dhe urie dhe ndodhen në një udhëtim shprese, ungjilli na thërret të jemi pranë më të vegjëlve dhe të braktisurve,” tha ai.
Papa gjithashtu bëri thirrje për paqe në konflikte të ndryshme, përfshirë edhe sulmin e fundit të Izraelit ndaj Gazës.
“Ne nuk mund të pranojmë në asnjë mënyrë bombardimin e civilëve,” shkroi ai në një fjalim të mbajtur në janar. “Nuk mund të pranojmë që fëmijët të vdesin nga i ftohti sepse janë shkatërruar spitalet apo është goditur rrjeti energjetik i një vendi.”
“Dëshira ime për vitin 2025 është që e gjithë bashkësia ndërkombëtare të punojë mbi të gjitha për t’i dhënë fund konfliktit që, prej gati tre vitesh, ka shkaktuar aq shumë gjakderdhje.”
Ndërsa komentet e Papës për konfliktet dhe krizat humanitare i sollën simpati nga mbarë bota, ai gjithashtu shkaktoi herë pas here polemika.
Në maj 2024, ai u detyrua të kërkonte ndjesë pasi dy gazeta italiane raportuan se kishte përdorur një fyerje homofobike gjatë një takimi privat, ku shprehu kundërshtimin e tij ndaj lejimit të burrave homoseksualë për t’u trajnuar si priftërinj.
Ky incident ishte në kontrast me imazhin e Papës si më tolerant ndaj personave LGBTQ+ krahasuar me paraardhësit e tij. Në vitin 2013, ai tha me famë: “Nëse dikush është gay dhe është në kërkim të Zotit dhe ka vullnet të mirë, kush jam unë ta gjykoj?” — dhe në vitin 2023, ai dha leje për të bekuar joformalisht marrëdhëniet e të njëjtit seks.
“Nuk bekoj një ‘martesë të së njëjtës gjini,’ bekoj dy njerëz që duan njëri-tjetrin dhe u kërkoj edhe atyre të luten për mua,” tha ai në një intervistë asokohe. “Gjithmonë në rrëfim, kur vijnë këto situata — njerëz homoseksualë, njerëz të rimartuar — unë gjithmonë lutem dhe bekoj. Bekimi nuk duhet t’i mohohet askujt.”
Në fund të papatit të tij, Papa Françesku u përball gjithashtu me zemërimin e vazhdueshëm për fshehjen nga Kisha të abuzimeve seksuale ndaj fëmijëve nga klerikë në mbarë botën. Në vitin 2014, ai e përshkroi këtë skandal global si “dëmtim moral i kryer nga njerëz të Kishës” dhe tha se ndjente nevojën të “kërkonte personalisht falje” për vetë abuzimet dhe për mbrojtjen e abuzuesve nga autoritetet katolike.
Një moment veçanërisht i ndjeshëm ndodhi vitin e kaluar gjatë një vizite papnore në Belgjikë, ku Papa kërkoi falje për abuzimet ndaj qindra fëmijëve nga priftërinj në Flanders dhe pranoi se Kisha duhet të ndjejë “turp.”
Megjithëse nën udhëheqjen e Papës Françeskut u vendosën reforma dhe procedura për të parandaluar abuzimet dhe për të mbajtur përgjegjës autorët, kanë vazhduar të dalin në dritë raste ku priftërinj të akuzuar për abuzime janë transferuar në dioqeza të tjera në vend që të hetohen zyrtarisht ose të përballen me akuza penale.
