E ndërsa Izraeli përballet me akuza në rritje se po kryen gjenocid, OKB-ja rrezikon t’ia mbyllë gojën një prej zërave të saj më parimorë mbi të drejtat palestineze. Në këtë moment, bota nuk mund të mbajë barrën e të qenit me moral frikacak.
Raportuesja e Posaçme e OKB-së për territoret e pushtuara palestineze, Françeska Albanese, një raportuese e zëshme, do të përballet këtë javë me votimin e Këshillit të të Drejtave të Njeriut që do të përcaktojë nëse mandati i saj do të zgjatet deri në vitin 2028.
Albanese, profesoreshë italiane e së drejtës ndërkombëtare dhe mbrojtëse e zëshme e të drejtave palestineze, vazhdimisht ka dokumentuar krimet e luftës dhe aktet gjenocidale izraelite në Gaza, duke u shndërruar në një nga figurat më të zëshme dhe më të guximshme të OKB-së, në një kohë kur kriza për palestinezët po thellohet. Riemërimi i mundshëm i saj të premten nuk është thjesht një votim procedural, por një provë lakmusi për integritetin moral të OKB-së.
E emëruar më 1 maj 2022, Albanese ka shërbyer për gati tre vjet si Raportuese e Posaçme, një pozicion që zakonisht mbahet për dy mandate. Ndërsa emërimi fillestar kryhet përmes votimit të fshehtë, mandati i dytë kërkon shumicën e votave të Këshillit për të Drejtat e Njeriut prej 47 anëtarësh të OKB-së.
“Gjatë gjashtë viteve të mia si Raportues i Posaçëm për Palestinën e pushtuar (2008-2014), nuk kam hasur në asnjë rast të mos ketë rinovim për mandat të dytë,” tha Riçard Falk, paraardhësi i Albaneses dhe profesor i shquar i së drejtës ndërkombëtare. “Argumenti në favor të miratimit të saj është jashtëzakonisht i fortë.”
Falk tha për “TRT World” se Albanese e ka kryer detyrën e saj gjithmonë “me energji dhe përkushtim të madh” edhe pse është përballur me sulme të pamëshirshme, veçanërisht nga UN Watch, një grup me qendër në Gjenevë që është rreshtuar me qëndrimet pro Izraelit. Ky grup ka udhëhequr një fushatë agresive lobimi për të bllokuar riemërimin e saj, duke përdorur njollosjen e figurës së saj dhe akuzat për antisemitizëm.
“TRT World” iu drejtua edhe Albaneses për koment përpara votimit, por deri në momentin e publikimit ajo nuk është përgjigjur.
Falk, i cili vetë është hebre-amerikan, e hodhi poshtë njollosjen e saj si “krejtësisht shpifëse”. “Duke e njohur mirë Françeska Albanesen, mund të pohoj se ajo është një person me karakterin më të lartë moral, një kampione e vërtetë e të drejtave të njeriut dhe një person që është krejtësisht e çliruar nga paragjykimet ndaj çdo etnie, duke përfshirë sigurisht popullin hebre”, shtoi Falk, profesor emeritus juridik.
A do të riemërohet Albanese?
Albanese prej kohësh ka qenë një nga zyrtaret e pakta të OKB-së që ka qenë e gatshme të përballet publikisht me politikat e pushtimit, aparteidit dhe kolonializmit të kolonëve izraelitë, veçanërisht gjatë sulmit aktual ushtarak në Gaza, të cilin ekspertët ligjorë dhe gjykatat ndërkombëtare gjithnjë e më shumë e kanë cilësuar si me natyrë gjenocidale.
Riemërimi i saj mbetet i pasigurt. Vende si Holanda kanë deklaruar tashmë kundërshtimin ndaj mandatit të saj të dytë, dhe disa anëtarë të Kongresit të SHBA-së u kanë bërë jehonë kundërshtimeve të ngjashme. Megjithatë, mungesa këtë vit e SHBA-së në Këshillin për të Drejtat e Njeriut e kufizon ndikimin e drejtpërdrejtë të Uashingtonit në votim, duke rritur ndoshta shanset e Albaneses.
Falk hodhi poshtë akuzat se Albanese ka shkelur rregullat e etikës së OKB-së përmes udhëtimeve të paguara apo financimit të jashtëm si “jobindëse” dhe pjesë e një fushate të koordinuar njollosjeje. Roli i saj, vëren ai, është i papaguar dhe vullnetar.
Nëse ajo nuk riemërohet, paralajmëroi Falk, kjo jo vetëm që do të inkurajonte grupet lobuese pro Izraelit, por do të “dëmtonte më tej reputacionin e OKB-së”. “Do të përbënte një përgjigje që ndëshkon zellin e guximshëm dhe kompetencën e përgjithshme të Albaneses, gjë që nevojitet të marrin lëvdata dhe mbështetje të pakushtëzuar duke pasur parasysh rrethanat aktuale,” tha Falk.
Ai shtoi se puna e saj mbi gjenocidin izraelit është “hulumtuar me kujdes dhe paraqitur në përputhje me standardet më të larta shkencore, si dhe është diskutuar gjerësisht në media dhe tubime akademike. Në vend që emërimi i saj të vihet nën një lupë të veçantë, puna dhe rezultatet e saj duhet të lavdërohen.”
Edhe nëse Albanese e fiton votimin, Izraeli do ta shihte vendimin e Këshillit si dëshmi të natyrës antiizraelite të OKB-së, parashikoi Falk. “Kjo, natyrisht, është e turpshme duke pasur parasysh se sjellja kriminale e vetë Izraelit është dënuar bindshëm nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë dhe Gjykata Ndërkombëtare Penale në disa vendime autoritative pothuajse unanime.”
Albanese: ndërgjegjja morale e njerëzimit
Paraqitja e zëshme e akademikes italiane gjatë sulmit të vazhdueshëm të Izraelit ndaj Gazës e ka bërë atë një simbol të rezistencës, jo vetëm brenda OKB-së, por në të gjithë komunitetin botëror të të drejtave të njeriut.
Pavarësisht përpjekjeve të qeverive si Gjermania për të bllokuar fjalën e saj në universitete me emër, ajo ka gjetur platforma të tjera për të shpalosur atë që ajo e quan “një gjenocid të kryer në dritë të diellit”.
Falk argumenton se puna e Albaneses ka “ndezur ndërgjegjen morale të botës”, duke dokumentuar krimet izraelite në mënyra që rezonojnë shumë përtej qarqeve ligjore.
E megjithatë, puna e saj nuk është ndjekur me veprim real institucional. Pavarësisht protestave të përditshme në mbarë botën kundër brutalitetit të Izraelit në Gaza dhe Bregun Perëndimor, institucionet ndërkombëtare, përfshirë OKB-në, kanë dështuar të jenë në mbështetje të ligjeve dhe parimeve të tyre. Për shumë palestinezë dhe ata që janë solidarizuar me ta, ky dështim është një tradhti e vazhdueshme.
Falk bëri thirrje për reforma gjithëpërfshirëse të OKB-së, përfshirë kufizimin e të drejtës së vetos të pesë anëtarëve të përhershëm të Këshillit të Sigurimit dhe fuqizimin e Asamblesë së Përgjithshme.
