Sociale 4 Mars 2025, 05:09 Nga VNA

Influencuesit në rrjetet sociale promovojnë teste mjekësore me prova të kufizuara ose të dëmshme

Ndaje në Whatsapp
Influencuesit në rrjetet sociale promovojnë teste mjekësore me

Një studim i publikuar së fundmi në revistën JAMA Network Open nga Universiteti i Sidneit ka zbuluar se influencuesit në rrjetet sociale përdorin narrativa emocionale dhe shpesh “përhapin frikë” për të promovuar teste mjekësore të diskutueshme, pavarësisht provave të kufizuara mbi përfitimet e tyre dhe shqetësimeve për diagnostikim të panevojshëm. 

Analiza e postimeve në rrjetet sociale

Studiuesit analizuan 982 postime në Instagram dhe TikTok, të publikuara nga llogari me më shumë se 194 milionë ndjekës në total, nga prilli 2015 deri në janar 2024. Ata u fokusuan në pesë teste që kanë fituar popullaritet në rrjetet sociale, pavarësisht provave të kufizuara mbi përfitimet e tyre:

• Rezonanca magnetike e gjithë trupit

• Testet gjenetike për identifikimin e 50 llojeve të kancerit

• Testet e nivelit të testosteronit

• Testi i hormonit anti-Mullerian (AMH) ose “testi i vezëve” për gratë

• Testi i mikrobiomës së zorrëve

Përdorimi i narrativave emocionale dhe përhapja e frikës

Doktoresha Brooke Nickel, autore kryesore e studimit, vuri në dukje se këto teste promovohen nga një gamë e gjerë përdoruesish, përfshirë influencues të njohur, njerëz të zakonshëm, media, mjekë dhe kompanitë që i prodhojnë këto teste. Ajo theksoi se në të gjitha rastet, promovimi i tyre ishte mashtrues. Një nga aspektet më shqetësuese të studimit ishte përdorimi i narrativave personale dhe emocionale për të nxitur ndjekësit të kryejnë testet. Përdoret frikësimi: “Nëse nuk e bën këtë test, nuk po kujdesesh për shëndetin tënd”.

Përfitimet e ekzagjeruara dhe rreziqet e injoruara

Studimi zbuloi se 87.1% e postimeve përmendnin përfitimet e testeve, ndërsa më pak se 15% përmendnin ndonjë rrezik, dhe vetëm 6% flisnin për diagnostikim të panevojshëm. Më shumë se gjysma e postimeve (50.7%) i nxisnin ndjekësit të kryenin testet, dhe 68% e llogarive kishin interesa financiare të lidhura me promovimin e tyre. Edhe pse mjekët ishin më të prirur të përmendnin rreziqet, disa prej tyre gjithashtu promovonin testet në mënyrë të fortë.

Rreziqet e diagnostikimit të panevojshëm dhe pasojat financiare

Nickel theksoi se rreziqet e diagnostikimit të panevojshëm janë më të dukshme te testet për kancerin, si kryerja e rezonancës magnetike të gjithë trupit dhe testet e zbulimit të shumë llojeve të kancerit. Diagnostikimi i panevojshëm nënkupton identifikimin e sëmundjeve në faza shumë të hershme, të cilat mund të mos shkaktojnë kurrë simptoma apo probleme, por që mund të çojnë në stres psikologjik dhe trajtime të panevojshme, përfshirë ndërhyrje kirurgjikale të mëdha. Përveç rreziqeve shëndetësore, ka edhe kosto të larta financiare. Për shembull, një skanim i plotë i trupit kushton shuma të konsiderueshme, pa përmendur shpenzimet e trajtimeve të mëvonshme të shkaktuara nga diagnostikimi i panevojshëm.

Testi i AMH dhe ndikimi te gratë e reja

Edhe pse testi i AMH nuk mund të parashikojë saktësisht fertilitetin e një gruaje, ai shpesh përdoret për të krijuar pasiguri te gratë e reja, duke i shtyrë drejt ngrirjes së vezëve ose trajtimeve të shtrenjta të fekondimit in vitro (IVF). Nickel vuri në dukje se ky test “luan me pasiguritë e grave rreth aftësisë së tyre për të pasur fëmijë në të ardhmen”.

Testet e nivelit të testosteronit dhe “miti i burrërisë”

Testet e testosteronit shpesh lidhen me promovimin e suplementeve apo trajtimeve hormonale, duke u mbështetur në narrativa të forta për burrërinë. Nickel theksoi se disa suplemente të testosteronit mund të jenë të rrezikshme, pasi mungojnë prova afatgjata për sigurinë e tyre.

Nevoja për rregullim dhe edukim shëndetësor

Profesor Stacy Carter nga Qendra Australiane për Angazhimin Shëndetësor, Provat dhe Vlerat, theksoi se studimi tregoi qartë se postimet në rrjetet sociale theksojnë përfitimet e testeve, edhe kur ato janë të padobishme apo potencialisht të dëmshme. Ajo sugjeroi që duhet të jemi më të kujdesshëm kur një influencues na inkurajon të bëjmë një test mjekësor. Nickel përfundoi duke theksuar nevojën për rregullore më të rrepta, në mënyrë që individët të mos mbeten vetëm në përballjen me këtë val

Video

Forcat amerikane kanë nisur operacionin “Syri i Skifterit” në Siri për të eliminuar luftëtarët e ISIS-it, infrastrukturën dhe depot e armëve, si përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj sulmit kundër forcave amerikane më 13 dhjetor. Këtë e ka konfirmuar Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, duke bërë të ditur se operacioni ushtarak vjen pas një sulmi në Palmira ku humbën jetën dy ushtarë amerikanë. Sipas Komandës Qendrore të SHBA-së, ushtria amerikane ka goditur mbi 70 objektiva në disa zona të Sirisë qendrore, duke përdorur avionë luftarakë, helikopterë dhe artileri. Janë përdorur mbi 100 municione të drejtuara me saktësi kundër pozicioneve të ISIS-it. Presidenti amerikan deklaroi se SHBA po ndërmerr një kundërpërgjigje shumë të fortë ndaj terroristëve, duke goditur bazat e ISIS-it në Siri. Ai theksoi se Siria ka një të ardhme më të mirë vetëm nëse ISIS shkatërrohet plotësisht dhe paralajmëroi se çdo kërcënim apo sulm ndaj amerikanëve do të marrë një përgjigje edhe më të ashpër.

Gjatë protestës së zhvilluar mesditën e së shtunës përballë Kryeministrisë nga partia Shqipëria Bëhet, janë shënuar përplasje mes protestuesve dhe forcave të rendit. Sipas aktivistëve të partisë, incidentet nisën kur policia tentoi të heqë foninë dhe podiumin e ngritur për fjalimet e protestës.

Këto janë pamjet e përleshjes fizike mes nxënësve në Shkodër. Ngjarja ka ndodhur të premten, kur disa nxënës nga zona e Vau Dejës, pas përfundimit të mësimit, kishin lënë takim për të “sqaruar” konfliktet mes tyre. Ata u takuan pranë vendqëndrimit të furgonëve, me të cilët udhëtojnë çdo ditë drejt shkollës dhe në kthim, nisën të godisnin njëri-tjetrin me grushte e shkelma. Në pamje shihen dy grupe adoleshentësh që fillimisht përplasen me grushte ndërsa dy prej tyre i shtrijnë në tokë, por situata përshkallëzohet dhe njëri prej tyre shihet duke mbajtur në dorë një thikë. Fatmirësisht, nga ky konflikt nuk ka persona të plagosur.

Aktivistët e lëvizjes “Shqipëria Bëhet” kanë nisur sot një protestë para Kryeministrisë, duke kërkuar dorëheqjen e qeverisë. Pak minuta pas nisjes së tubimit, protestuesit janë përleshur me policinë. Me thirrjet “Edi Rama o hajdut”, ata denoncuan situatën e rëndë sociale dhe ekonomike, si dhe aferat korruptive të qeverisë, duke kërkuar largimin e menjëhershëm të kryeministrit. https://www.vna.al/politika/nis-protesta-para-kryeministrise-e-shqiperia-behet-aktivistet-kerkojne--i18099

Doni të informoheni të parët për lajme ekskluzive?

Bashkohuni me grupin tonë privat.

opinion

Opinionet e shprehura i përkasin autorëve dhe nuk përfaqësojnë qendrimin e redaksisë.

Histori të harruara

Më shumë lajme