Në emisionin “Në Shënjestër” të gazetares Klodiana Lala, janë publikuar detaje nga dosja hetimore e një prej sagave më të gjata të gjakmarrjes në Shqipëri, ajo mes fiseve Kaza dhe Gjini, e cila ka nisur në vitin 1994 dhe kulmoi me atentatin mafioz të 1 qershorit 2025, ku mbeti i vrarë Pjetër Kaza.
Sipas hetimeve të prokurorisë dhe dokumenteve të siguruara nga emisioni, ngjarja e fundit në këtë zinxhir të gjatë hakmarrjeje ka lidhje të drejtpërdrejtë me një vrasje të ndodhur plot 31 vite më parë, më 7 janar 1994, në qendër të Rrëshenit. Atë ditë, u vra shefi i krimeve të Lezhës, Ndue Kaza, një figurë e njohur në radhët e policisë së asaj kohe.
Në dosjen hetimore thuhet se Ndue Kaza u ekzekutua pasi kishte ndërhyrë për të shmangur një konflikt mes dy grupeve rivale, ku përfshihej edhe fisi Gjini. Ai u vra me armë zjarri në mes të qytetit dhe kjo ngjarje tronditi jo vetëm strukturat e rendit, por edhe familjen Kaza, e cila nuk e fali kurrë këtë humbje.
Hakmarrja e parë: Dy vrasje në emër të gjakut
Tre vite më pas, më 3 korrik 1997, nisi një tjetër kapitull i përgjakshëm i kësaj hakmarrjeje. Martin Kaza, vëllai i Ndue Kazës, vendosi të marrë hak për të ndjerin dhe ekzekutoi në qendër të Laçit dy vëllezërit Dod dhe Agustin Gjini, përkatësisht ekzekutori dhe i afërmi i tij.
Pas krimit të dyfishtë, Martin Kaza u largua menjëherë nga Shqipëria, duke u strehuar në Britaninë e Madhe. Në Shqipëri, ndaj tij nisi një proces penal në mungesë, i cili përfundoi në vitin 2001 me një vendim nga Gjykata e Kurbinit që e shpalli fajtor për “vrasje me paramendim” dhe e dënoi me 22 vite burg.
Arratia në Londër dhe ekstradimi pas 20 vitesh
Martin Kaza arriti t’i shpëtonte drejtësisë shqiptare për afro dy dekada, derisa u arrestua në vitin 2017 në një lagje të Londrës. Autoritetet shqiptare kishin dorëzuar prova të shumta, përfshirë edhe mostrat e ADN-së të nënës së tij, për të bindur autoritetet britanike për identitetin e tij.
Në vitin 2018, Kaza u ekstradua në Shqipëri dhe nisi menjëherë një betejë të gjatë ligjore për të rrëzuar dënimin që ishte dhënë në mungesë. Në dosjen hetimore të siguruar nga emisioni “Në Shënjestër”, thuhet se avokatët e Kazës ngritën pretendime të shumta mbi shkeljen e të drejtave të mbrojtjes dhe mungesën e njoftimit gjatë procesit të zhvilluar në mungesë.
Gjykata e Apelit vendosi të prishë vendimin e parë dhe të rikthejë çështjen për rigjykim në Gjykatën e Kurbinit, duke arsyetuar se Kazës i ishte mohuar e drejta për një proces të rregullt ligjor.
Rikthimi i tragjedisë: Atentati ndaj Pjetër Kazës më 1 qershor 2025
Pas rikthimit të Kazës në Shqipëri dhe përballjes me drejtësinë, konflikti mes dy fiseve, që për dekada dukej se ishte zbutur nga heshtja dhe arratia, mori sërish jetë.
Më 1 qershor 2025, Pjetër Kaza, një tjetër anëtar i familjes Kaza dhe vëllai i të ndjerit Ndue Kaza, u vra në një atentat të mirëorganizuar. Sipas hetimeve të para, motivi i ngjarjes dyshohet të jetë gjakmarrja.
“Pjetër Kaza dyshohet se është vrarë për motive gjakmarrjeje. Fisi Kaza dhe Gjini janë në hasmëri që prej vitit të largët 1994. Gjatë deklarimit në polici, bashkëshortja e viktimës tha se ai nuk ruhej, pavarësisht problemeve të hasmërisë që kishin si familje”, thuhet në dosjen hetimore.
Kjo vrasje konsiderohet një vazhdim i hakmarrjes që ka kaluar tre dekada, duke treguar qartë se konflikti midis këtyre dy familjeve nuk është shuar kurrë në thelb, por vetëm ka pritur momentin për të shpërthyer sërish.
Një plagë që nuk mbyllet
Zinxhiri i ngjarjeve të përgjakshme mes fiseve Kaza dhe Gjini mbetet një dëshmi tragjike e një kulture hakmarrjeje që vijon të mbajë peng jetë njerëzish, breza të tërë dhe paqen në komunitete të vogla si ato të Mirditës apo Laçit.
Rasti në fjalë ngre pikëpyetje të mëdha mbi mekanizmat e drejtësisë, mungesën e mbrojtjes së qytetarëve në hasmëri dhe dështimin e shoqërisë për të ndërprerë dhunën zinxhirore që vjen nga kulti i gjakut.
Emisioni “Në Shënjestër” pritet të vijojë me publikimin e pjesëve të tjera të dosjes, që mund të zbardhin më tej misteret e një hakmarrjeje që përfshin ekzekutime, arrati, betejë ligjore dhe që, për fat të keq, vijon ende edhe në vitin 2025.
