Dy vite më parë, Hamas po përgatiste planin për të sulmuar Izraelin. Në atë kohë, kryeministri Benjamin Netanyahu e shihte çështjen palestineze si një problem që mund të menaxhohej, duke këmbëngulur se kërcënimi real ishte Irani. Edhe pse retorika e tij kundër Hamas nuk ndryshoi, Netanyahu kishte lejuar Katarin të dërgonte fonde në Gaza, duke i dhënë vetes hapësirë për t’u fokusuar te prioritetet e tij: përballja me Iranin dhe përpjekja për të normalizuar marrëdhëniet me Arabinë Saudite.
Në Uashington, presidenti i atëhershëm Joe Biden dhe administrata e tij besonin se ishin pranë një marrëveshjeje mes sauditëve dhe izraelitëve. Por gjithçka rezultoi iluzion.
Netanyahu ka refuzuar të nisë një hetim mbi gabimet e tij dhe të shefave të ushtrisë që i dhanë Hamas mundësinë të kryente sulmet vdekjeprurëse më 7 tetor 2023. Konflikti shekullor mes hebrenjve dhe arabëve për kontrollin e tokës nga Jordani në Mesdhe vazhdoi të ziejë, derisa shpërtheu në një luftë që po konsiderohet po aq e rëndësishme sa vitet 1948 dhe 1967.
Që nga 7 tetori, Lindja e Mesme është transformuar, dhe gati dy vite në luftë, konflikti në Gaza ka hyrë në një pikë tjetër kyçe.
Një luftë e vështirë për gazetarët
Lufta ka qenë e vështirë për t’u raportuar, meqë Izraeli ka ndaluar gazetarët ndërkombëtarë të raportojnë lirshëm nga Gaza. Gazetarët palestinezë brenda Rripit kanë bërë një punë të guximshme, duke humbur pothuajse 200 prej tyre gjatë raportimit.
Megjithatë, faktet janë të qarta. Hamas kreu një sërë krimesh lufte më 7 tetor, duke vrarë 1,200 persona, kryesisht civilë izraelitë, dhe duke marrë 251 pengje, nga të cilët besohet se vetëm rreth 20 janë ende gjallë.
Në të njëjtën kohë, ka prova të qarta që edhe Izraeli ka kryer një sërë krimesh lufte, duke përfshirë urinë ndaj civilëve të Gazës, mosmbrojtjen e tyre gjatë operacioneve ushtarake ku janë vrarë dhjetëra mijëra civilë dhe shkatërrimin masiv të qyteteve përtej çdo proporcionaliteti me rrezikun ushtarak.
Ndaj Netanyahut dhe ish-ministrit të tij të mbrojtjes janë lëshuar urdhër-arreste për krime lufte nga Gjykata Penale Ndërkombëtare, të cilat ata i mohojnë. Izraeli ka dënuar gjithashtu një proces ligjor në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, e cila e akuzon për gjenocid kundër palestinezëve, akuza që Izraeli i cilëson si shpifje antisemite.
Izraeli po humb aleatët
Aleatët që u rreshtuan pas Izraelit pas sulmeve të 7 tetorit kanë humbur durimin me mënyrën si po e trajton Gaza-n. Edhe aleati më i rëndësishëm i Izraelit, Donald Trump, raportohet se ka humbur durimin me Netanyahun, pas vendimit të papritur të këtij të fundit për të bombarduar Damaskun.
Ndërkohë, shumë nga aleatët perëndimorë të Izraelit e kanë humbur durimin prej muajsh. Më 21 korrik, ministrat e jashtëm të MB, shumicës së BE-së, Kanadasë, Australisë, Zelandës së Re dhe Japonisë nënshkruan një deklaratë të përbashkët, duke dënuar veprimet e Izraelit dhe situatën humanitare në Gaza.
“Shtimi i vuajtjeve të civilëve në Gaza ka arritur një nivel të ri,” thuhej në deklaratë. “Modeli i shpërndarjes së ndihmave nga qeveria izraelite është i rrezikshëm, ushqen paqëndrueshmëri dhe i mohon Gazës dinjitetin njerëzor. E dënojmë ushqimin me pika të ndihmave dhe vrasjen çnjerëzore të civilëve, përfshirë fëmijët, që përpiqen të sigurojnë ushqim e ujë. Është tronditëse që mbi 800 palestinezë janë vrarë teksa kërkonin ndihma.”
Deklarata shtoi se mohimi i ndihmës esenciale humanitare nga ana e Izraelit është i papranueshëm dhe se Izraeli duhet të respektojë të drejtën humanitare ndërkombëtare.
Presion mbi Netanyahun
Ministri i Jashtëm britanik, David Lammy, bëri një deklaratë të ngjashme në Parlament, por deputetët e Laburistëve kërkojnë më shumë se fjalë – ata duan veprime. Në krye të listës së tyre është njohja e një shteti palestinez, hap që shumica e vendeve të OKB-së e kanë bërë tashmë, ndërsa Britania dhe Franca e kanë diskutuar, por ende nuk e kanë ndërmarrë.
Knesset-i i Izraelit është vetëm disa ditë larg pushimeve verore deri në tetor, çka i jep Netanyahut një periudhë lehtësimi nga rreziku i mocionit të mosbesimit nga aleatët e tij ultranacionalistë që kundërshtojnë armëpushimin. Mosgatishmëria e tij për të negociuar një armëpushim lidhet me kërcënimet e tyre për të larguar mbështetjen ndaj qeverisë. Humbja e pushtetit mund të përshpejtonte përballjen e Netanyahut me drejtësinë për gabimet e 7 tetorit dhe për çështjet e korrupsionit që ka ndaj tij.
A po afrohet armëpushimi?
Një armëpushim duket gjithnjë e më i mundshëm, duke ofruar një shans mbijetese për civilët në Gaza dhe për pengjet izraelite që ndodhen ende në duart e Hamasit. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se konflikti do të përfundojë. Lufta ka hyrë në një thellësi të re, por një armëpushim mund të hapte rrugën për të kaluar nga vrasjet drejt diplomacisë.
