Lifestyle 2 Gusht 2025, 19:34 Nga VNA

Dieta Mesdhetare mbron trurin, ul me 28% zhvillimin e demencës

Ndaje në Whatsapp
Dieta Mesdhetare mbron trurin, ul me 28% zhvillimin e demencës

Një studim i ri tregon se ajo mund të ulë rrezikun e demencës deri në 28%, sipas një hulumtimi 13-vjeçar me mbi 130,000 pjesëmarrës të moshës së mesme, i cili lidhi modelet e ushqyerjes së shëndetshme me norma më të ulëta të demencës.

Studiuesit nga Universiteti Yonsei në Kore zbuluan se njerëzit që ndiqnin me përpikëri një dietë mesdhetare ose dietën MENTE kishin një rrezik më të ulët deri në 28% për të zhvilluar demencë. Kjo lloj diete është e pasur me vaj ulliri, peshk, arra, manaferra dhe perime me gjethe jeshile.

Studimi gjeti se njerëzit me dieta më të shëndetshme kishin gjithashtu më pak raste të dëmtimit të lehtë njohës, një gjendje që shpesh i paraprin demencës. Efektet mbrojtëse ishin më të forta tek gratë, të rriturit dhe ata që nuk ishin obezë. Nga ana tjetër, njerëzit me dieta më inflamatore kishin një rrezik 30% më të lartë për të zhvilluar demencë. Përfitimet nga një ushqyerje e shëndetshme ishin më të dukshme gjatë 10 viteve të para të studimit, duke sugjeruar se zakonet e hershme dhe të qëndrueshme kanë rëndësi.

Studiuesit thanë se dieta mund të jetë një nga mënyrat e pakta dhe me kosto të ulët për të reduktuar rrezikun e demencës, veçanërisht pasi trajtimet aktuale me ilaçe janë të shtrenjta dhe ofrojnë rezultate të kufizuara. Për shembull, një ilaç i ri kushton rreth 32,000 dollarë në vit dhe vetëm ngadalëson lehtësisht simptomat.

Me koston e kujdesit për demencën që pritet të arrijë në 384 miliardë dollarë këtë vit në SHBA dhe të trefishohet pothuajse deri në vitin 2050, parandalimi përmes zgjedhjeve ushqimore mund të bëjë një ndryshim të matshëm. Rritje të ngjashme po ndodhin edhe gjetkë; Koreja tashmë ka mbi një milion pacientë me demencë mbi moshën 60 vjeç, dhe pritet që këto shifra të dyfishohen në dekadat e ardhshme.

 

 

Video

Donald Trump u përplas me ambasadorin e Australisë në Shtetet e Bashkuara, Kevin Rudd, gjatë një deklarate me gazetarët që mbulonin vizitën e kryeministrit australian Tony Albanese në Uashington. Gjatë konferencës, një gazetar australian e pyeti presidentin amerikan nëse kishte ndonjë shqetësim në lidhje me qeverinë australiane — veçanërisht për shkak të komenteve kritike që Rudd kishte bërë në të kaluarën për të, kohë kur ai shërbente si kryeministër. Trump reagoi menjëherë duke thënë: “As mua nuk më pëlqen, dhe ndoshta nuk do të më pëlqesh kurrë.” Komentet kritike të Rudd ndaj Trump datojnë në vitin 2020, kur ai e kishte cilësuar atë në rrjetet sociale si “presidentin më shkatërrues në histori”. Postimi u fshi më vonë, por duket se nuk është harruar nga presidenti amerikan.

Një tornado e fuqishme ka goditur rajonin Val d’Oise, në veri të Parisit, ku një person ka humbur jetën dhe disa të tjerë janë plagosur. Pamje të publikuara në rrjetet sociale tregojnë momentin kur dy vinça gjigantë rrëzohen nga forca e erës, ndërsa dëmet materiale në zonat e prekura janë të konsiderueshme. Tornado e rrallë për këtë rajon ka shkaktuar panik në disa zona të periferisë së Parisit, ndërsa ekipet e emergjencës janë në terren për të ndihmuar të prekurit dhe për të vlerësuar shkallën e dëmeve. Autoritetet u kanë bërë thirrje banorëve të qëndrojnë të sigurt dhe të shmangin lëvizjet e panevojshme derisa situata të stabilizohet.

Një granatë dore e periudhë së Luftës ka shpërthyer sot në fshatin Gështenjas të Pogradecit, duke plagosur një 49-vjeçar. Gentian Yzellari po punonte në oborrin e banesës së tij kur gjatë punës me një mjet bujqësor ka aktivizuar aksidentalisht një granatë dore që ndodhej nën tokë. Si pasojë e shpërthimit, ai ka pësuar dëmtime në trup dhe në fytyrë. Yzellari po merr trajtim mjekësor në Spitalin e Pogradecit dhe ndodhet jashtë rrezikut për jetën, ndërkohë që po shqyrtohet mundësia e transportimit të tij drejt Tiranës për mjekim më të specializuar.

Një avion i kompanisë Air China u detyrua të bënte një ulje emergjente pasi një bateri brenda në një çantë dore shpërtheu në flakë gjatë fluturimit. Incidenti ndodhi në një linjë ajrore që udhëtonte nga aeroporti i Hangzhou drejt Koresë së Jugut, duke shkaktuar panik mes pasagjerëve. Një pasagjer tha se dëgjoi një shpërthim të fortë disa sekonda para se të shpërthente zjarri në ndarjen e sipërme të bagazheve. Pavarësisht situatës së rrezikshme dhe tymit që mbushi kabinën, asnjë pasagjer nuk u lëndua, ndërsa piloti realizoi një ulje të sigurt emergjente. Kompania tha se po heton shkakun e incidentit dhe do të forcojë kontrollet për pajisjet elektronike në bord.

Doni të informoheni të parët për lajme ekskluzive?

Bashkohuni me grupin tonë privat.

opinion

Opinionet e shprehura i përkasin autorëve dhe nuk përfaqësojnë qendrimin e redaksisë.

Histori të harruara

Më shumë lajme