
Liza në Botën e Çudirave është një roman fantastiko-letrar i botuar për herë të parë në vitin 1865 nga matematikani dhe shkrimtari anglez, reverendi Charles Lutwidge Dodgson, i njohur me pseudonimin Lewis Carroll. Vepra Vepra është plot me aluzione ndaj personazheve, poezive, fjalëve të urta dhe ngjarjeve të kohës së Dodgson-it dhe paraqet një "Botë të Çudirave" që luan me rregullat logjike, gjuhësore, fizike dhe matematikore, duke e bërë një nga librat më të njohur të letërsisë botërore. Libri ka edhe një vazhdim të titulluar "Përmes pasqyrës dhe çfarë pa Alisa aty". Përshtatjet teatrale dhe filmike shpesh përziejnë elemente nga të dyja veprat. Studiuesi amerikan Martin Gardner ka publikuar një vepër të titulluar "The Annotated Alice", që ripropozon tekstin e të dy librave të pasuruar me shënime shpjeguese për referencat ndaj poezive viktoriane që Dodgson i parodizon në veprat e tij. Përmbajtja e librit Ndërsa ëndërron të ndjekë një lepur të bardhë, Liza bie në një botë të nëndheshme plot paradokse, absurditete dhe nonsens. Duke ndjekur lepurin në strofullën e tij, ajo vëren me habi se muret janë të dekoruara me filxhanë, rafte, tablo dhe harta të varura me kapëse rrobash. Pas kësaj, strofulla errësohet dhe Liza bie në një gropë të thellë. Ajo zbret mbi degëza dhe gjethe të thata dhe nis të eksplorojë një korridor të gjatë, plot dyer të mbyllura. Kur gjen një derë të vogël, ajo sheh një kopsht të bukur përtej saj, por nuk arrin të kalojë sepse është tepër e madhe. Aventurat Një shishe me mbishkrimin "Më pi" e bën atë të zvogëlohet, por ajo harron çelësin mbi tavolinë. Një tortë me mbishkrimin "Ha mua" e bën të rritet sërish, por ajo është shumë e madhe për të hyrë. Në dëshpërim, Liza qesh dhe qan, duke krijuar një det lotësh. Ndërkohë, lepurushka e bardhë kalon me një palë doreza dhe një ventilator, duke shqiptuar: “O kokëfortësia ime, do të më dënojë Dukesha!”. Duke e ndjekur, Liza rifillon aventurën e saj duke u bërë e vogël dhe duke përfunduar në një botë të çuditshme ku takon një mi, papagall, dodo dhe krijesa të tjera. Udhëtimi Ajo vazhdon udhëtimin, duke hasur një krimb të ulur mbi një kërpudhë që tymos një narçilè. Ky i tregon Lizës se dy anët e kërpudhës mund ta bëjnë atë të rritet ose të zvogëlohet sipas dëshirës. Në përpjekjet e saj për të gjetur proporcione normale, ajo përballet me një pëllumb që e ngatërron me një gjarpër. Ngjarje Në një shtëpi të çuditshme, ajo gjen një foshnjë që shndërrohet në një derrkuc dhe më vonë haset me Lepurin e Marsit dhe Kapelenari i Çmendur, të cilët po pijnë çaj në një tryezë të madhe. Pas një loje kroket-i të çrregullt me Mbretëreshën e Zemrave, Liza bëhet dëshmitare e një gjyqi absurd ku shqyrtohet një kartë për vjedhjen e ëmbëlsirave të mbushura me piper. Ndërsa bëhet gjithnjë e më e madhe, Liza e sfidon autoritetin e Mbretëreshës, duke deklaruar: "Ju nuk jeni gjë tjetër veçse një grumbull letrash!" Fund Në fund, Liza zgjohet nga gjumi dhe rikthehet në realitet, gati për një filxhan çaj në shtëpinë e saj.