The Economist: Italia fillon të përdorë Shqipërinë për krizën e emigrantëve

Ndërsa qeveritë evropiane përballen me migrimin e parregullt, disa po hedhin sytë jashtë vendit

Shënim i redaktorit: Më 18 tetor, gjykata në Romë vendosi segrupi i parë i emigrantëve që u dërguan në qendrën eparaburgimit në Shqipëri duhet tashmë të kthehen në Itali.Qeveria ka premtuar se do të apelojë vendimin.

I pari kamp i ndërtuar nga një vend i BE-së jashtë BE-së për azilkërkuesit shtrihet pranë fshatit Gjadër në Shqipërinë Verioredhe ka një sipërfaqe sa dhjetë fusha futbolli. Këtë javë 16 bangladeshas dhe egjiptianë, të cilët ishin kapur në Mesdhe, u zbarkuan në Shqipëri, për t’u dërguar në kamp. Ishte një moment i rëndësishëm dhe jo vetëm për Italinë, e cila ka mbështetur dhe ndërtuar qendrën në Shqipëri. Pas dekadash diskutimesh të pafrytshme dhe planeve të prishura, për herë të parë një vend i BE-së ka filluar të përpunojë kërkesat për azil në një vend të tretë.

Një gardh metalik mbi një bazament betoni rrethon tre zonat e objektit Gjadër. E para, e përbërë nga njësi akomodimi të parafabrikuara, do të përdoret për azilkërkuesit që janë në pritje të përgjigjeve për kërkesat e tyre. Ata pak që do të kenë vendim pozitiv do të çohen në Itali. Një zonë e sigurt e mbuluar me rrjetë çeliku është për pjesën tjetër, të cilët në teori presin riatdhesimin. Kampi përfshin gjithashtu një burg të vogël për shkelësit e ligjit. Sipas kushteve të marrëveshjes të nënshkruar vitin e kaluar ndërmjet Xhorxhia Melonit, kryeministres së Italisë, dhe Edi Ramës, homologut të saj shqiptar, qendra do të jetë nën kontrollin italian të paktën deri në vitin 2028.

Marrëveshja vlen vetëm për emigrantët e kapur në det të hapur (d.m.th. jo në ujërat italiane) nga anijet italiane dhe jo për të gjithë. Gratë, fëmijët, familjet dhe meshkujt vulnerabël do të shkojnë në Itali për përpunim sipas procesit normal. Po kështu edhe kushdo që pretendon se vjen nga një vend që nuk është në listën e 22 "vendeve të sigurta" të Italisë (që përfshin Bangladeshin, Tunizinë dhe Egjiptin, shtetasit e të cilëve shpesh përpiqen të arrijnë në Itali). Pjesa tjetër, ndoshta, të padjallëzuarit, të cilët ose pranojnë se janë shtetas të një vendi të sigurt, ose mbajnë letër njoftimi që e vërtetojnë këtë përkatësi, do të dërgohen në Shqipëri.

Në vitin 2023, migrimi i parregullt në korridorin qendror të Mesdheut arriti nivelin e tij më të lartë që nga kriza e Evropës e viteve 2015-16, megjithëse që atëherë numrat kanë rënë, pjesërisht për shkak të marrëveshjes me Tunizinë, vendi nga ku nisen shumë emigrantë. Ministrat italianë thonë se perspektiva e zhvendosjes së emigrantëve drejt Shqipërisë do t'i shkurajojë ata që planifikojnë të hyjnë fshehurazi në BE përmes Mesdheut. “Ndikimi më i fortë do të jetë që të veprojë si një pengesë,” pranon z. Rama, qeveria e të cilit në përpjekjen e saj për t'u bashkuar me BE do të shpërblehet nga ndihma e znj. Meloni.

Megjithatë, mbetet e diskutueshme nëse emigrantët, që kanë marrë përsipër të rrezikojnë jetën e tyre në det, do të frenohen nga perspektiva që të përfundojnë në qendrën e Gjadrit tërrethuar me çelik. Pra ndikimi i mundshëm pengues ​​duket të jetë vlera e vetme e kësaj marrëveshjeje. Zyrtarët italianë theksojnë se territori i qendrës së Gjadrit i nënshtrohet ligjit italian dhe se asgjë nuk mund të bëhet atje që nuk mund të bëhet në Itali.

Kjo përfshin kthimet e emigrantëve në vendet e tyre të origjinës. Në gjysmën e parë të vitit 2024, Italia nxori ​​13,330 urdhra riatdhesimi, por ktheu vetëm 2,242 persona, pavarësisht se ka marrëveshje riatdhesimi me shumicën e vendeve të sigurta. Skeptikët mendojnë se problemet me dëbimin nënkuptojnë se kapaciteti maksimal i Gjadrit, prej 3,000 personash, mund të arrihet shpejt dhe zyrtarët vendorë thonë se në periudhëafatmesme ata mund të jenë në gjendje të mbajnë vetëm një të tretën e kësaj shifre. Ata shtojnë se, pas tre muajsh ndalim, azilkërkuesit e që klasifikohen si të papërshtatshëm, nëse ende nuk janë riatdhesuar, normalisht do të dërgohen në Itali, do të lirohen dhe do t'u thuhet të largohen nga vendi.

Me pak fjalë, ka shumë arsye për të dyshuar se qendra do të zvogëlojë seriozisht numrin e emigrantëve të parregullt që mbërrijnë në Itali. Megjithatë, teksa vendet e BE-së nga Holanda në Austri apo Poloni janë të pakënaqura me azilin, po ashtu janëedhe të dëshpëruar për të trajtuar migrimin e parregullt prandaj eksperimenti shqiptar po vëzhgohet nga afër nga i gjithë klubi dhe më gjerë.

Më 14 tetor Ursula von der Lejen, presidentja e Komisionit Evropian, u përsëriti qeverive të 27 vendeve të BE-sëangazhimin e saj për të gjetur "mënyra novatore" për të trajtuar migrimin e parregullt, një eufemizëm për marrëveshjet e kontraktimit të vendeve të treta jashtë BE-së. Veçanërisht, ajo i dha jetë idesë së vjetër të "qendrace të riatdhesimit": qendra tëvendosura në vende jashtë BE-së, në të cilat mund të dërgohen azilkërkuesit që nuk u miratohet qëndrimi, ndërsa presin dëbimin. Do të nxjerrim mësime nga marrëveshja me Shqipërinë, shtoi presidentja.

Në fillim të këtij viti, BE-ja miratoi "paktin për migracionin", ingecur prej kohësh, i hartuar për të përshpejtuar dëbimin e azilkërkuesve që nuk u miratohet qëndrimi dhe për të shpërndarë barrën e pritjes së refugjatëve midis shteteve anëtare. Por kjo nuk e ka zbehur interesin e qeverive për të përdorur marrëveshjet e kontraktimit të vendeve të tjera. Në vitin 2021 Danimarka miratoi ligjin që mundëson përpunimin jashtëterritorial të azilkërkuesve. Më 15 maj, qeveritë e BE-së i kërkuan komisionit të qëmtojë më tej.

Në Gjermani, e cila ka afërsisht një të tretën e kërkesave për azil në BE, ministria e brendshme do të paraqesë në dhjetor opsionet për përpunimin e jashtëm. Opozita konservatore, që ka të ngjarë të vijë në pushtet pas zgjedhjeve të vitit të ardhshëm, ështëtashmë e angazhuar për marrëveshje me vendet e treta përsa i përket azilkërkuesve. Disa madje duan të imitojnë marrëveshjen e dështuar të Britanisë me Ruandën, një propozim më i thjeshtë por më radikal, sipas të cilës azilkërkuesit që mbërrijnë në brigjet britanike do të dërgoheshin në Kigali për të provuar fatin e tyre atje.

Skema të tilla përballen me pengesa të panumërta financiare, ligjore dhe logjistike. Parimi i kontraktimit të vendeve të treta për të dërguar azilkërkuesit nuk duket se është në shkelje tëligjin të refugjatëve, veçanërisht ndalimin e rikthimit me forcë tëpersonave që mund të persekutohen ose kthimin e njerëzve në vende me rrezik. Por në praktikë nevoja për të respektuar dhe ruajtur standardet që mund të anashkalohen, në gjykatat evropiane mund të jetë e pakapërcyeshme, veçanërisht nëse marrëveshjet arrihen me vende joevropiane. Gjyqtarët penguan përpjekjet e Britanisë; ata mund të bëjnë ende për Italinë.

Për të lehtësuar rrugën, qeveritë e BE-së synojnë të bëjnë ndryshime ligjore, duke përfshirë "kriteret e lidhjes", të cilat ndalojnë dërgimin e azilkërkuesve që nuk u miratohet qëndrimi në vende jashtë BE-së, me të cilat nuk kanë lidhje formale. Më e ndërlikuara nga të gjitha është gjetja dhe mbajtja e partnerëve. Z.Rama thekson se oferta e tij nuk do i jepet të tjerëve, përveç Italisë. Vende të tjera fqinje të Evropës e kanë përjashtuar veten nga shndërrimi në qendra të kontraktimit për dërgimin e azilkërkuesve ose si qendra riatdhesimi. Pvr t’ua ndryshuar këtëqëndrim do të kërkojë shkathtësi diplomatike, gjë që shpesh nuk e ka BE-në dhe anëtarët e saj që debatojnë. Por rrallë herë Evropa ka qenë kaq e vendosur për të reduktuar numrin e emigrantëve të parregullt që mbërrijnë në brigjet e saj./The economist