Tensionet mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Iranit kanë hyrë në një fazë të re pas sulmeve ajrore që Uashingtoni ka kryer ndaj objekteve kyçe të programit bërthamor iranian. Ndonëse shumë detaje rreth operacionit nuk janë konfirmuar zyrtarisht, raportimet e para flasin për një ofensivë të gjerë e të mirëkoordinuar që ka përfshirë goditje mbi tre vendndodhje të rëndësishme strategjike.
Cilat vende u goditën?
Sipas burimeve ndërkombëtare, tre nga objektet më kritike të programit bërthamor të Iranit janë në shënjestër të sulmeve amerikane. Këto përfshijnë:
- Isfahanin, ku ndodhet një bazë e rëndësishme kërkimore bërthamore.
- Natanzin, një nga qendrat më të mëdha të pasurimit të uraniumit në vend.
- Fordow, një kompleks i ndërtuar thellë nën një mal, rreth 80 metra nën tokë, i projektuar për t’iu rezistuar sulmeve ajrore.
Raportimet e mëhershme sugjerojnë se Natanzi ishte dëmtuar edhe më parë nga sulmet izraelite, të cilat sipas burimeve patën si objektiv ndërprerjen e energjisë elektrike në sallën e centrifugave, duke shkaktuar dëme të mundshme në pajisje. Ndërkohë, objekti në Fordow, për shkak të pozicionit të tij nëntokësor, kishte shpëtuar pa dëmtime të konsiderueshme deri tani.
Presidenti Donald Trump ka reaguar përmes rrjeteve sociale duke përshëndetur operacionin dhe ka deklaruar se të tri vendet “janë shkatërruar”, megjithëse verifikimi i pavarur i dëmeve ende mungon.
Çfarë armësh u përdorën në sulme?
As Shtëpia e Bardhë dhe as Pentagoni nuk kanë dhënë detaje zyrtare mbi armët e përdorura në operacion, por një zyrtar amerikan i paidentifikuar ka konfirmuar për media amerikane se në aksion janë përfshirë bombardues strategjikë B-2, të pajisur për misione të rënda dhe me rreze të gjatë veprimi.
Prezantuesi i njohur i Fox News, Sean Hannity, deklaroi se kishte komunikuar direkt me presidentin Trump dhe se në objektivin e Fordow janë përdorur gjashtë bomba shpërthyese bunkerësh, të cilat janë projektuar të godasin me dy faza: një herë në kontakt me sipërfaqen dhe së dyti pasi futen në thellësi të tokës. Këto lloj bombash janë të njohura për aftësinë e tyre për të penetruar struktura të fortifikuara nëntokësore.
Hannity përmendi gjithashtu përdorimin e 30 raketave Tomahawk, të cilat u lëshuan nga nëndetëse amerikane që ndodheshin rreth 400 milje (rreth 650 km) larg objektivave. Sipas burimeve, këto raketa goditën dy objektet e tjera: Natanzin dhe Isfahanin.
Bomba më e fuqishme e përdorur, GBU-57 – e njohur ndryshe si “Mother of all bunker busters” – është ndër të paktat armë që mund të shkatërrojë struktura si ato në Fordow. Ajo mund të lëshohet vetëm nga bombarduesi B-2, që konfirmon se sulmi ndaj këtij kompleksi ishte i mirëplanifikuar dhe synonte rezultate konkrete.
Çfarë pritet më tej?
Ende nuk ka një reagim zyrtar nga qeveria iraniane lidhur me përmasat e dëmeve apo hapat që do të ndërmerren si kundërpërgjigje. Komuniteti ndërkombëtar ka filluar të shprehë shqetësim për përshkallëzimin e konfliktit, ndërsa organizatat ndërkombëtare për kontrollin e armëve bërthamore kanë kërkuar transparencë dhe shmangie të përshkallëzimeve të mëtejshme ushtarake.
Situata mbetet në zhvillim dhe përditësimet pritet të vijnë në orët në vijim, ndërsa pritet të shihet se çfarë ndikimi do të ketë kjo goditje në sigurinë rajonale dhe globale.
