“Situata në Rripin e Gazës po përshkallëzohet drejt një kolapsi total humanitar, ndërsa luftimet e brendshme, dhuna e armatosur dhe mungesa ekstreme e ushqimit po krijojnë një realitet të ngjashëm me një skenar post-apokaliptik. Grupi të armatosura rivale, milici lokale dhe banda kriminale janë përfshirë në përleshje për kontrollin e ndihmave humanitare, në një territor të rrënuar nga 21 muaj luftë intensive.
Një incident dramatik javën e kaluar në spitalin Nasser në Khan Younis ekspozoi kaosin që mbizotëron. Një i plagosur i sjellë në urgjencë pas një përleshjeje për thasë mielli të vjedhur u bë arsyeja për një tjetër shpërthim dhune. Brenda një ore nga mbërritja e tij, burra të armatosur pushtuan spitalin, sulmuan stafin mjekësor, shkatërruan pajisjet, dogjën automjetet dhe nxitën një betejë të egër në dhe rreth godinës së spitalit.
Situata u përkeqësua kur një tjetër grup i armatosur, i dërguar nga Ministria e Brendshme e Hamasit, ndërhyri për të rivendosur rendin. Përleshjet me armë vazhduan derisa palët kundërshtare u tërhoqën, ndërkohë që mbi kompleks fluturonin dronët izraelitë. Stafi i spitalit dhe banorët e zonës e përshkruan ngjarjen si një miniaturë të anarkisë së përgjithshme që ka mbërthyer Gazën.
“Bandat luftojnë për ndihmat, Izraeli kryen sulme ajrore, Hamasi ende ekziston, dhe njerëzit e dëshpëruar gatuajnë në zjarr mes rrënojave dhe jetojnë në tenda. Është si një film post-apokaliptik”, tha një zyrtar humanitar për The Guardian.
Lufta në Gaza nisi në tetor 2023 pas një sulmi të papritur të Hamasit në Izraelin jugor, ku u vranë 1,200 persona dhe u rrëmbyen 251 të tjerë, prej të cilëve 50 mbeten ende në Gaza. Ofensiva izraelite që pasoi ka vrarë mbi 56,500 palestinezë, shumica civilë, ka zhvendosur pjesën dërrmuese të 2.3 milionë banorëve të Gazës dhe ka kthyer pjesën më të madhe të territorit në rrënoja.
Në kaosin që pasoi, përveç Hamasit, janë përfshirë një sërë grupesh të tjera të armatosura: milici lokale që përfaqësojnë familje e klane të fuqishme, fraksione të reja militante dhe banda kriminale që po përfitojnë nga mungesa e rendit. Këto forca luftojnë për territor, ndikim dhe akses në ndihmat humanitare, që janë kthyer në monedhë të re pushteti.
Izraeli, përmes forcave të tij të mbrojtjes (IDF), mban kontroll mbi pjesë të mëdha të Gazës, përfshirë një “zonë neutrale” të pastruar nga ndërtesat përgjatë kufirit dhe një pjesë të jugut pranë kufirit me Egjiptin. Në këtë zonë, IDF bashkëpunon me një milici të re të quajtur Forcat Popullore, të drejtuar nga një ish-kontrabandist i njohur, Yasser Abu Shabab, i cili mohon çdo lidhje me Izraelin, megjithëse kryeministri Benjamin Netanyahu ka konfirmuar publikisht se Izraeli i siguron armë klaneve që luftojnë kundër Hamasit.
Fragmentimi i kontrollit është bërë edhe më i thellë në jug dhe qendër të Gazës, ku klane të mëdha lokale kanë krijuar zona të tyre të influencës, ndërsa në veri, Hamasi mban ende pozita në Qytetin e Gazës, Jabaliya dhe Shujaiya, pavarësisht se shumë prej liderëve të tij ushtarakë janë vrarë dhe kapacitetet e tij luftarake janë dobësuar.
Sipas banorëve, edhe pse Hamasi nuk vepron më hapur, figura teknokratike të lidhura me të drejtojnë në mënyrë të fshehtë administratat lokale, organizojnë shpërndarjen e bukës dhe mbrojnë ndihmat humanitare nga grabitësit.
Përleshja në spitalin Nasser ishte një nga shumë shembuj të përballjeve të drejtpërdrejta mes Hamasit dhe bandave kriminale. Sipas një zyrtari të lartë mjekësor: “Të gjithë në Khan Younis po i fajësojnë luftëtarët për dëmtimin e spitalit dhe i kanë kërkuar të kërkojnë falje.”
Policia e Hamasit është gjithashtu në shënjestër të shpeshtë të sulmeve izraelite. Një forcë speciale e quajtur Sahm, e krijuar për të goditur plaçkitësit dhe spekulantët, pësoi humbje të rënda javën e kaluar në Deir al-Balah, ku një sulm ajror izraelit vrau disa anëtarë të saj dhe rreth një duzinë civilësh. IDF mohoi akuzat se forca po shpërndante ndihma në momentin e sulmit.
Ndërkohë, mungesa e ndihmave humanitare është bërë alarmante. Stoqet e grumbulluara gjatë një armëpushimi dy-mujor në fillim të vitit u shteruan, pasi për 11 javë rresht Izraeli nuk lejoi hyrjen e ndihmave në territor. Kjo situatë ka bërë që një thes mielli prej 25 kg të arrijë deri në çmimin 500 dollarë, duke e kthyer ndihmën në mallin më të çmuar dhe burimin kryesor të dhunës.
“Mungesa është krejtësisht artificiale. Kush ka armë dhe kontrollon ndihmën, fiton para dhe pushtet. Kjo është çfarë po e çon Gazën drejt anarkisë së plotë”, tha një tjetër zyrtar ndërkombëtar.
Ndërkohë që shpresat për paqe mbeten të largëta, Gaza po rrëshqet gjithnjë e më thellë në një realitet të zymtë, ku njerëzimi, rendi dhe shpresa janë zëvendësuar nga kaosi, lufta dhe mbijetesa me çdo kusht.
