Mediat ndërkombëtare i kanë rikthyer vëmendjen Shqipërisë, duke raportuar për kampin e emigrantëve në Gjadër. Ky interes është rindezur veçanërisht pas vendimit të Gjykatës së Romës, e cila urdhëroi rikthimin e emigrantëve të strehuar në Shqipëri përsëri në Itali. Ndërkohë, media “The Hour” thekson se disa organizata humanitare që ofrojnë shërbime shëndetësore për emigrantët kanë kritikuar marrëveshjen e emigracionit mes Italisë dhe Shqipërisë, duke e cilësuar atë si shkelje të etikës mjekësore. Këto organizata kanë kërkuar nga punonjësit shëndetësorë që të mos bashkëpunojnë me këtë marrëveshje.
Në artikull thuhet se marrëveshja e emigracionit, një element kyç i përpjekjeve të Kryeministres Giorgia Meloni për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore, parashikon që disa emigrantë meshkuj të shpëtuar në det të presin trajtimin e kërkesave të tyre për azil ndërsa janë të ndaluar në dy qendra mbajtjeje në Shqipëri, një vend që nuk është anëtar i BE-së. Sipas “The Hour”, Italia, e cila prej kohësh ka kërkuar që Evropa të marrë një përgjegjësi më të madhe për problemin e emigracionit në kontinent, e konsideron marrëveshjen me Shqipërinë si një model të suksesshëm dhe një barrierë të fortë ndaj valës së refugjatëve që përpiqen të kalojnë Mesdheun nga Afrika e Veriut në kërkim të një jete më të mirë.
Së pari, vonesat në ndërtim penguan hapjen e qendrave për disa muaj. Më pas, pasi dy grupet e para prej 20 burrash u sollën në Shqipëri këtë muaj, gjykatat italiane dhanë vendime që rezultuan në dërgimin e tyre gjithsesi në Itali. Çështja është tani përpara Gjykatës së Drejtësisë së Bashkimit Evropian në Luksemburg, së cilës i është kërkuar të vendosë nëse burrat vijnë nga vende që konsiderohen të sigurta për kthim. Të 20-të vijnë nga Bangladeshi dhe Egjipti. Protokolli Itali-Shqipëri shkel kodin e etikës mjekësore dhe të drejtave të njeriut dhe vë në rrezik shëndetin fizik dhe psikologjik të migrantëve, thuhet në shkrim.
Grupet kritikuan organizatat ndërkombëtare që me sa duket po bashkëpunojnë me projektin, duke identifikuar Organizatën Ndërkombëtare të Migracionit dhe trupat e shpëtimit italian të Kalorësve të Maltës si "bashkëpunëtorë" në shkeljet e të drejtave të njeriut. Kalorësit e Maltës e hodhën poshtë me forcë pretendimin, duke mohuar që mjekët dhe infermierët e tyre të kishin marrë pjesë në ndonjë mënyrë në "përzgjedhjen" e emigrantëve ose ku ata zbarkojnë dhe thanë se askush nuk kishte marrë pjesë në transferimin e emigrantëve në Shqipëri. Në një deklaratë, Knights thanë se ekipet e tyre mjekësore kishin punuar në anijet detare italiane që shpëtonin migrantët në Mesdhe që nga viti 2008, duke ofruar ndihmën e parë të nevojshme dhe thanë se puna vazhdon sot e pandryshuar.
Knights "janë krenarë për atë që është arritur në më shumë se 15 vjet me rojen bregdetare që shpëtoi jetë njerëzore në det dhe nuk ka ndërmend të ndalojë këtë aktivitet që shpesh është dallimi midis jetës dhe vdekjes", tha grupi. Nuk pati asnjë përgjigje të menjëhershme për një email dërguar IOM-it për të kërkuar koment.
Qeveria italiane ka thënë se të drejtat e emigrantëve do të garantohen plotësisht në qendrat shqiptare dhe marrëveshja është bekuar nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, si një shembull i “të menduarit jashtë kutisë” për të trajtuar çështjen e migracionit. Por grupet e të drejtave të njeriut thonë se kjo përbën një precedent të rrezikshëm dhe paraqet një shkelje të detyrimeve të Italisë sipas ligjit ndërkombëtar.
Agjencia e OKB-së për refugjatët ka rënë dakord të mbikëqyrë tre muajt e parë të marrëveshjes dhe një nga ekipet e saj po kryen një "mision të pavarur" në bordin e anijes së transferimit për të monitoruar procesin e shqyrtimit. Sfidat ligjore kanë ardhur pavarësisht numrit të vogël të njerëzve të prekur deri më tani. Edhe pse qendrat u ndërtuan për të strehuar deri në 3,000 emigrantë në muaj, vetëm 20 u transferuan në dy kalimet e para të veçanta të anijeve, vetëm për t'u dërguar në Itali pas ndërhyrjes së gjykatave të Romës. Deklarata u nënshkrua nga Mjekët pa Kufij, Emergjenca, Sea-ëatch, SOS Mediterranee dhe grupe të tjera të ndihmës.
