Fituesja e Çmimit Nobel për Paqen, María Corina Machado, është detyruar të jetojë e fshehur. Ajo është nderuar me Çmimin Nobel për Paqen për punën e saj në promovimin e të drejtave demokratike të popullit venezuelian.
Megjithatë, ajo ka arritur të ndërmarrë udhëtimin e vështirë dhe të rrezikshëm nga Venezuela drejt Norvegjisë, duke mbërritur vetëm dje në Oslo për të marrë Çmimin Nobel për Paqen. Në foto shfaqet pranë Jørgen Watne Frydnes, kryetar i Komitetit Norvegjez të Nobelit, me diplomën dhe medaljen e Çmimit Nobel.
Kryetar i Komitetit Norvegjez të Nobelit,në fjalimin e tij ndër të tjera denoncoi me shembuj tronditës brutalitetin e regjimit të Nicolás Maduro-s dhe shkatërrimin e demokracisë në Venezuelë, duke theksuar se autoritarizmi sjell dhunë, padrejtësi dhe krizë humanitare.
Çmimi, tha Frydnes, nderon rezistencën paqësore të opozitës venezueliane dhe të María Corina Machado-s, duke pohuar se demokracia është themeli i paqes dhe se vullneti i popullit për liri nuk mund të shtypet.
Fjalim i mbajtur nga Jørgen Watne Frydnes, Kryetar i Komitetit Norvegjez të Nobelit,
Shkëlqesi,
Të nderuar të ftuar,
Zonja dhe zotërinj,
Samantha Sofia Hernandez, një vajzë 16-vjeçare, u rrëmbye brutalisht muajin e kaluar nga anëtarë të maskuar të forcave të sigurisë së regjimit të Maduros. Ajo u mor nga shtëpia e gjyshërve të saj. Ku ndodhet tani, nuk e dimë – ndoshta në një nga qendrat e ndalimit të diktaturës. Ajo mund të jetë bashkë me të atin, i cili u zhduk pa lënë gjurmë në janar.
Çfarë kishin bërë gabim?
Vëllai i saj ishte ushtar, por refuzoi të zbatonte urdhrat e regjimit për të kryer akte brutale kundër popullsisë.
Për këtë “faj”, e gjithë familja duhej të ndëshkohej.
Juan Requesens urdhërohet të kthehet ngadalë drejt kamerës. Videoja e tregon duke qëndruar me një vështrim të hutuar, sikur në mjegull, i veshur vetëm me të brendshme të ndotura me feçe. Ai gjoja kishte rrëfyer se kishte planifikuar një grusht shteti. Por, sigurisht, nuk kishte asnjë provë. Një ditë para arrestimit, Juan kishte qëndruar përpara Asamblesë Kombëtare. Ai mbajti një fjalim ku përsëriti një fjali kyçe, një premtim ndaj vendit të tij dhe ndaj vetes:
“Unë refuzoj të dorëzohem.”
Alfredo Diaz, një lider opozitar dhe ish-kryebashkiak, u nxor me forcë nga një autobus nëntorin e kaluar dhe u hodh në thellësitë e El Helicoide-s, dhomës më të madhe të torturës në Amerikën Latine. Edhe një i burgosur politik tjetër, në një varg të gjatë. Këtë javë erdhi lajmi për vdekjen e tij. Edhe një jetë e humbur. Edhe një viktimë e regjimit.
Këto histori nuk janë të rralla. Ky është Venezuela sot. Kështu e trajton regjimi venezuelian popullin e vet.
Një motër.
Një student.
Një politikan.
Anyone who still believes that the truth should be spoken out loud could be forcibly eliminated in a system specifically built to extinguish this belief.
Samantha, Juan, and Alfredo were not extremists. They were ordinary Venezuelans who dreamed of freedom, democracy, and rights.
For this reason, their lives were robbed.
Under this regime, even children are not spared. More than 200 children were arrested after the 2024 elections. The United Nations documented their experiences as follows:
Plastic bags tightly tied over the head.
Electric shocks to the genitals.
Blows to the body so brutal that it hurt to breathe.
Sexual violence.
Cells so cold they caused severe shivering.
Dirty water to drink, full of insects.
Screams that no one came to stop.
A child lay in the darkness whispering his mother's name, over and over again, hoping she wouldn't believe he was dead.
A 16-year-old boy finally returned home, so devastated by the electric shocks and beatings that he could not hug his mother without feeling intense pain in his body. For months he was frightened by every noise and could barely sleep. At night he would wake up in shock – convinced that the soldiers had returned to continue the torture.
While we are here, in Oslo City Hall, innocent people are locked in dark cells in Venezuela. They cannot hear today's speeches – they only hear the screams of prisoners being tortured.
This is how authoritarian powers try to suppress those who stand up for democracy.
The United Nations has declared these acts as crimes against humanity.
This is the regime of Nicolás Maduro.
Venezuela has become a brutal and authoritarian state, facing a deep humanitarian and economic crisis. Meanwhile, a small elite at the top – protected by political power, weapons and legal impunity – is enriching itself.
In the shadow of this crisis, thousands of women and children are forced into prostitution and human trafficking. Girls disappear without a trace. Children become commodities in the hands of criminals who see human desperation as a business opportunity.
A quarter of the population has already fled the country – one of the world's largest refugee crises.
Those who remain live under a regime that systematically silences, harasses, and attacks the opposition.
Venezuela is not alone in this darkness. The world is heading in the wrong direction. Authoritarians are gaining ground.
We must ask the uncomfortable question:
Why is it so difficult for us to maintain democracy – a form of government designed to protect our freedom and peace?
When democracy is lost, the result is more conflict, more violence, more war.
In 2024, more elections were held than ever before – but fewer and fewer of them were free and fair. The law is abused. Independent media is silenced. Critics are imprisoned.
Gjithnjë e më shumë vende, përfshirë edhe ato me tradita të gjata demokratike, po rrëshqasin drejt autoritarizmit dhe militarizmit.
Regjimet autoritare mësojnë nga njëri-tjetri. Ato ndajnë teknologji dhe sisteme propagande. Pas Maduro-s qëndrojnë Kuba, Rusia, Irani, Kina dhe Hezbollahu – duke i siguruar armë, mbikëqyrje dhe mbështetje ekonomike. Ato e bëjnë regjimin më të fortë dhe më brutal.
E megjithatë – mes kësaj errësire – gjejmë venezuelianë që kanë refuzuar të dorëzohen. Ata që e mbajnë gjallë flakën e demokracisë. Që nuk përkulen kurrë, pavarësisht kostos personale. Ata na kujtojnë vazhdimisht se çfarë është në rrezik.
Shumë prej tyre janë sot me ne:
Presidenti i zgjedhur i Venezuelës, Edmundo González Urrutia.
Carlos, poeti.
Claudia, aktivistja.
Pedro, profesori universitar.
Ana Luisa, infermierja.
Corina, gjyshja.
Antonio, politikani i opozitës.
María Corina, laureatja e Çmimit Nobel për Paqen.
Në zemër të betejës për demokracinë shkëlqen një e vërtetë e thjeshtë: Demokracia është më shumë se një formë qeverisjeje. Ajo është edhe baza e paqes së qëndrueshme.
Miliona venezuelianë e dinë këtë.
Vit pas viti, studentë, sindikata, gazetarë, grupe biznesi dhe qytetarë të zakonshëm janë mobilizuar në valë rezistence.
Kanë mbushur rrugët në protesta. Kur votat iu morën, ranë tenxheret dhe tiganët. Kur mbikëqyrja shtetërore është e pashmangshme, ata pëshpërisin.
Njerëz nga i gjithë spektri politik – nga komunistët te konservatorët – janë ngritur për të sfiduar regjimin. Opozita ka provuar një strategji pas tjetrës.
Dhe gjatë gjithë kësaj kohe kanë thënë:
Ne nuk kërkojmë hakmarrje, por drejtësi.
Shenjtërinë e kutisë së votimit.
Demokraci.
Paqe.
Por përgjigjja që marrin është se këto gjëra janë të pamundura. Se do të dështojnë.
Dhe kur venezuelianët i kërkuan botës të shikonte – ne kthyem shpinën.
Çmimi Nobel për Paqen i këtij viti përmbush të tria kriteret e përcaktuara në testamentin e Alfred Nobelit.
Së pari, opozita venezueliane ka bashkuar lëvizje politike, organizata të shoqërisë civile dhe qytetarë të zakonshëm rreth një qëllimi të vetëm: rivendosjes së demokracisë. Bashkimi i grupeve të ndryshme, që më parë kundërshtonin njëra-tjetrën, është ekuivalenti modern i asaj që Alfred Nobel e quante mbajtje kongresesh paqeje.
Së dyti, lëvizja demokratike në Venezuelë i është kundërvënë militarizimit të shoqërisë nga regjimi. Regjimi ka armatosur mijëra grupe, ka autorizuar banda paramilitare të kryejnë abuzime dhe ka ftuar forca të huaja ushtarake në vend, duke përshpejtuar kështu militarizimin. Duke dokumentuar shkeljet dhe duke kërkuar llogaridhënie, opozita synon të forcojë autoritetin demokratik civil dhe të zbehë ndikimin e armëve. Kjo ua heq armët dhe autonominë kriminelëve dhe milicive besnike ndaj regjimit – dhe përmbush kriterin e Nobelit për kërkimin e paqes përmes çarmatimit.
Së treti, vëllazëria e vërtetë – ajo që Alfred Nobel e kishte parasysh – kërkon demokraci. Vetëm kur njerëzit janë në gjendje të zgjedhin udhëheqësit e tyre dhe të flasin pa frikë, paqja mund të zërë rrënjë, qoftë brenda një shoqërie apo mes shteteve. Demokracia është forma më e lartë e bashkësisë njerëzore dhe rruga më e sigurt drejt paqes së qëndrueshme.
Prandaj, sot, këtu në këtë sallë – me gjithë peshën dhe solemnitetin që shoqërojnë Çmimin Nobel për Paqen dhe këtë ceremoni vjetore – ne do të themi atë që udhëheqësit autoritarë e kanë më shumë frikë:
Pushteti juaj nuk është i përhershëm.
Dhuna juaj nuk do të mbizotërojë mbi njerëzit që ngrihen dhe rezistojnë.
Zoti Maduro,
Duhet të pranoni rezultatet e zgjedhjeve dhe të largoheni nga pushteti.
Të vendosni themelet për një tranzicion paqësor drejt demokracisë.
Sepse ky është vullneti i popullit venezuelian.
María Corina Machado dhe opozita venezueliane kanë ndezur një flakë që asnjë torturë, asnjë gënjeshtër dhe asnjë frikë nuk mund ta shuajë.
Kur të shkruhet historia e kohës sonë, nuk do të jenë emrat e sundimtarëve autoritarë ata që do të spikasin – por emrat e atyre që guxuan të rezistojnë.
Ata që qëndruan drejt përballë rrezikut.
Ata që vazhduan, kur të tjerët u dorëzuan.
Carl von Ossietzky.
Andrei Sakharov.
Nelson Mandela.
Në historinë e saj të gjatë, Komiteti Norvegjez i Nobelit ka nderuar gra dhe burra të guximshëm që janë ngritur kundër shtypjes, që kanë mbajtur gjallë shpresën për liri në qelitë e burgut, në rrugë dhe në sheshe publike, dhe që me veprimet e tyre kanë treguar se rezistenca mund ta ndryshojë botën.
Sot, ne ju nderojmë ju, María Corina Machado.
Gjithashtu, ne bëjmë homazh për të gjithë ata që presin në errësirë.
Për të gjithë ata që janë arrestuar dhe torturuar, ose janë zhdukur.
Për të gjithë ata që vazhdojnë të shpresojnë.
Për të gjithë ata në Karakas dhe në qytete të tjera të Venezuelës që janë të detyruar ta pëshpëritin gjuhën e lirisë.
U dëgjoftë zëri ynë sot.
Ta kuptojnë se bota nuk po kthen shpinën.
Se liria po afrohet.
Dhe se Venezuela do të bëhet paqësore dhe demokratike.
Le të agojë një epokë e re.
