Udhëheqësi i fuqishëm populist i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, po përballej me sfidën e tij më të madhe ende, ndërsa demonstratat e udhëhequra nga studentët u intensifikuan në fundjavë në atë që quhej lëvizja më e madhe protestuese e vendit ballkanik. Tre muaj pasi një tendë betoni u shemb në hyrje të stacionit hekurudhor të Novi Sadit, dhjetëra mijëra protestues u mblodhën në qytetin verior, duke bllokuar tre urat e tij në përkujtim të 15 personave të vrarë në aksident. Për tragjedinë është fajësuar drejtpërdrejt paaftësia dhe korrupsioni i qeverisë.
“Ajo që po shohim janë protestat më të mëdha në rrugë në historinë e Serbisë,” tha Dejan Bagariç, një student i masterit duke folur nga qyteti. “Nuk ka pasur kurrë diçka të tillë, njerëzit janë me të vërtetë të animuar sepse të gjithëve u është ngopur korrupsioni dhe kjo qeveri është shumë e korruptuar.”
Shpërthimi i mosbindjes civile të shtunën, kulmi i protestave që filluan në nëntor, janë përqendruar në atë që demonstruesit e kanë përshkruar si mosgatishmëri goditëse e qeverisë për të pranuar ndonjë përgjegjësi për tragjedinë. Rindërtimi i stacionit u krye në bashkëpunim me një konsorcium shtetëror kinez, si pjesë e një projekti të madh infrastrukturor që kritikët pretendojnë se i kushtoi pak ose aspak vëmendje rregulloreve të sigurisë.
“Nuk kishte transparencë, nuk kishte tendera publikë për kontratën dhe më pas kur ndodhi aksidenti, nuk kishte dëshirë për drejtësi,” tha Çedomir Stojkoviç, një avokat kryesor për të drejtat e njeriut i cili paraqiti një ankesë penale që përfundimisht nxiti prokurorët të nisnin një hetim. “Në vend të kësaj, qeveria bëri atë që bën gjithmonë, ajo vazhdoi me një mbulim në shkallë të plotë. Ka shumë solidaritet, shumë ndjeshmëri për studentët, gjithnjë e më shumë njerëz po dalin në mbështetje të tyre, profesorë, fermerë, të gjithë.”
Deri në javën e kaluar tubimet anti-qeveritare ishin përhapur në më shumë se 100 qytete dhe fshatra provinciale në mbarë vendin. Shkalla e protestave, tha Stojkoviç, kishte dëshmuar “përtej çdo dyshimi” se demonstratat jo vetëm ishin nxitur nga neveria për korrupsionin, një sëmundje që është identifikuar me gjithçka që është e gabuar me vendin kandidat për në BE, por ishin një mënyrë që qytetarët të shprehin pakënaqësinë e tyre me sundimin gjithnjë e më autoritar të presidentit të tyre nacionalist.
Për një brez të rritur në internet, njohuria për botën përtej Serbisë së varfër është lehtësisht e disponueshme. Gjithashtu e paprecedentë është aftësia për të organizuar me shpejtësi protesta duke anashkaluar mediat e kontrolluara nga shteti, dhjetëra mijëra studentë grevistë morën pjesë në një bllokadë 24-orëshe të një kryqëzimi të madh në Beograd javën e kaluar.
Vuçiç ishte përballur me protesta të ngjashme vitin e kaluar pas akuzave për zgjedhje të manipuluara, të ndihmuara, thonë kundërshtarët, nga një peizazh mediatik që mbetet një nga më të censuruarat në Evropë. Ndryshe nga këto demonstrata, megjithatë, ishin partitë opozitare, vetë shpesh të diskredituara, ato që udhëhoqën reagimin.
“Njerëzit duan që qeveria dhe Vuçiç të largohen më në fund,” tha Stojkoviç, i cili mori pjesë si student në protestat masive mbi 25 vjet më parë kundër Sllobodan Millosheviçit, të fortit të ndjerë jugosllav dhe ish-presidentit të Serbisë, politikat e të cilit shkaktuan zbritjen e rajonit në gjenocid gjakatar. Protestat i hapën rrugën përmbysjes së Millosheviç në vitin 2000.
“Këta studentë ishin fëmijë kur Vuçiç u bë president tetë vjet më parë dhe ata duan demokraci. Është duke u ndërtuar… ky është momenti pak para se tullumbace të shpohet nga gjilpëra. E ka zënë [qeverinë] të pavetëdijshme.”
Qindra studentë prej disa muajsh po protestojnë për tragjedinë në Novi Sad ku humbën jetës mbi 10 persona. Ditët e fundit studentët kanë marshuan nëpër fshatrat serbe teksa e çojnë protestën e tyre kundër korrupsionit nga Beogradi drejt qytetit verior të Novi Sadit. Ajo që filloi dy muaj më parë si një protestë kundër dyshimeve për korrupsion në kontratat e ndërtimit është shndërruar në sfidën më serioze ndër vite për udhëheqësin e fuqishëm populist të vendit, presidentin Aleksandar Vuçiç.
