Lifestyle 14 Dhjetor 2024, 18:04 Nga VNA

Po jetojmë në epokën e plastikës

Ndaje në Whatsapp
Po jetojmë në epokën e plastikës

  • ‌Mënyrat e papritura si mikroplastika hyn në trupin tonë. Mikroplastika gjendet në shumë organe dhe inde të trupit tuaj. Pse është kaq e dëmshme dhe çfarë mund të bëni për të qëndruar më të shëndetshëm.

Ne po jetojmë gjithnjë e më shumë në Epokën e Plastikës. Qoftë furnizimi ynë ushqimor dhe mënyra si është paketuar, banesat, mobiliet dhe veshjet tona ose edhe mjedisi ynë, është pothuajse e pamundur të shmangim plastikën në një formë apo tjetër. Ndërkohë që plastika e bën jetën tonë më të lehtë në shumë mënyra — a mund ta imagjinoni jetën pa këpucë, kompjuterë apo makina? — nuk ka dyshim se plastika po mbyt mjedisin tonë. Dhe liderët nuk bien dakord se si të kontrollojnë këtë përbindësh që kemi krijuar. Plastika gjithashtu ndikon në shëndetin tonë në mënyra që sapo kemi filluar t’i kuptojmë. Mikroplastika dhe nanoplastika — grimca jashtëzakonisht të vogla plastike që shkëputen dhe lëshohen nga produktet më të mëdha — kanë depërtuar në shumë nga indet e trupit tonë, përfshirë trurin, organet riprodhuese (si mashkullore ashtu edhe femërore) dhe sistemin kardiovaskular. “Është shumë më e përhapur se sa duket me sy,” tha Dr. Leonardo Trasande, drejtor i pediatrisë mjedisore dhe zëvendësdrejtor për kërkime pediatrike në Shkollën e Mjekësisë të NYU-së, në një intervistë me Dr. Sanjay Gupta në podcast-in Chasing Life. Trasande ka kaluar dy dekadat e fundit duke studiuar se si ekspozimet mjedisore, përfshirë mikroplastikën, ndikojnë në shëndetin tonë. “Ne konsumojmë shumë plastikë. Thithim shumë plastikë,” tha Trasande. “Ne përdorim kozmetikë që absorbohet në trupin tonë... Ne thjesht kemi pranuar plastikën si normale. Dhe nuk është normale.” Kimikatet që lëshohen nga plastika Nuk është vetëm plastika vetë ajo që shkakton dëm në trupin e njeriut, gjë që Trasande thotë se shkakton irritim dhe inflamacion. Ai është gjithashtu i shqetësuar për atë që përmban plastika. “Ka përbërës që shtohen qëllimisht,” shpjegoi Trasande. “Ne mendojmë për plastikën e valëzuar polivinilklorid që jemi mësuar ta shohim në paketimin ushqimor, si të ardhur në atë formë vetvetiu, por ftalatet shtohen në polivinilklorid për ta bërë më të butë.” Kimikatet shtesë që shqetësojnë Trasande përfshijnë ftalate (përdorur në produkte të kujdesit personal dhe paketim ushqimor), bisfenole (në veshjet e kanaçeve metalike dhe faturat termike) dhe substanca per- dhe polifluoroalkile (PFAS), të quajtura kimikate të përjetshme sepse nuk prishen lehtë në mjedis. Shumë prej këtyre kimikateve të shtuara (pa përmendur papastërtitë e paqëllimshme) nuk janë të mira për trupin tonë. Shqetësimi kryesor: ndërprerja e sistemit endokrin. Sistemi endokrin dhe ndikimet shëndetësore Sistemi endokrin është një rrjet kompleks gjëndrash dhe organesh që prodhojnë dhe çlirojnë hormone që kontrollojnë shumë funksione bazë të trupit tonë, si metabolizmi, rritja dhe riprodhimi. “Hormonet janë dirigjentët kryesorë të komunikimit të trupit… nga organet gjenitale te zemra te truri,” tha Trasande, duke shtuar se këto lidhje rregullojnë “gjithçka, nga temperatura, metabolizmi, kripa, sheqeri dhe edhe seksi.” Për të reduktuar ekspozimin tuaj ndaj mikroplastikës, ndiqni këto pesë këshilla: 1. Shmangni ushqimet në kanaçe. 2. Mos përdorni plastikë për ngrohje ose larje me detergjentë të fortë. 3. Kontrolloni shenjat e riciklimit. 4. Zgjidhni enë gatimi prej çeliku inox ose gize. 5. Pastroni shpesh shtëpinë për të shmangur grumbullimin e pluhurit. Trasande shprehu optimizëm për të ardhmen: “Kjo sistem u ndërtua për 60-70 vite. Do të duhen kohë për ta zhbërë, por ia vlen.”

CNN

Video

E keni parasysh Autoritetin e Konkurrencës? Po, atë institucion që hesht kur një spital privat mban monopol në shëndetësi, apo kur dy kompanitë e vetme celulare formojnë duopol dhe luajnë me çmimet në kurriz të qytetarëve. Drejtuesi i tij, Denar Biba, dje në një komision parlamentar ka kërkuar që Autoriteti të ketë të drejtën të përgjojë telefonatat — si “mënyrën e vetme” për të zbardhur të vërtetat e monopoleve dhe bizneseve.

Një avion pasagjerësh i kompanisë Blue Islands u detyrua të bëjë një ulurje emergjente në aeroportin e Birminghamit pas një defekti teknik. Avioni ATR 72 (G-ISLO) u ul me sukses, pavarësisht erërave të forta deri në 30 mph. Ekipet e emergjencës u vunë në gatishmëri dhe shoqëruan avionin pasi ai devijoi pak nga qendra e pistës. Sipas kompanisë, piloti ndoqi procedurat standarde të sigurisë, ndërsa aeroplani po kontrollohet nga inxhinierët. Pamjet e uljes kanë marrë gati 30 mijë shikime në YouTube, me pilotët që u vlerësuan për profesionalizmin e tyre.

Mbreti Karl III u bë monarku i parë britanik që lutet me një papë në Vatikan pas 500 vitesh. Në një ceremoni solemne, mbreti iu bashkua Papa Leonit XIV, në lutjet që u lexuan në gjuhën angleze. Ai ishte shoqëruar nga Mbretëresha Kamila, e cila mbante një vello të zezë, në përputhje edhe me rregullat e kishës katolike. Momenti historik në Kapelën Sistine ishte hera e parë që një monark dhe Papa bashkohen në një ngjarje të tille që nga vitit 1534, kur Mbreti Henry VIII e shpalli veten kreun e Kishës së Anglisë dhe u shkëput nga autoriteti papnor i Kishës Katolike të Romës. Ky ishte takimi i parë i monarkut 76-vjeçar, kreu i kishës anglikane, me Papa Leonin, që kur ati i shenjtë mori detyrën në muajin maj pas vdekjes së Papa Françeskut. Mirëpo ngjarja historike, u zbeh disi nga skandalet që kanë prekur familjen mbretërore javët e fundit, që lidhen me vëllain e Karl, Princin Andrew.

Një aksident ajror ka ndodhur në aeroportin Paramillo në Táchira, Venezuelë. Një aeroplan me dy motorrë tip Piper Cheyenne, u rrëzua disa sekonda pas ngritjes, pranë Parkut Kombëtar San Cristóbal, dhe shpërtheu në flakë pas përplasjes. Në ngjarje humbën jetën dy persona, piloti me përvojë Toni Bortone dhe pasagjeri Juan Maldonado, ndërsa dy të tjerë u plagosën.

Doni të informoheni të parët për lajme ekskluzive?

Bashkohuni me grupin tonë privat.

opinion

Opinionet e shprehura i përkasin autorëve dhe nuk përfaqësojnë qendrimin e redaksisë.

Histori të harruara

Më shumë lajme