Vizita e shpejtë e presidentes së Komisionit Europian në krahun lindor të Europës tregon një zhvendosje strategjike, teksa shtetet dikur periferike po bëhen tashmë qendrore në strategjinë e mbrojtjes së BE-së ndaj Rusisë.
Kryeministri polak Donald Tusk dhe Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen dhanë një deklaratë për mediat gjatë vizitës së tyre në kufirin Poloni–Bjellorusi, në Krynki të Polonisë, të dielën. (Associated Press)
Avioni i Von der Leyen u detyrua të navigonte me metoda tradicionale
Gjatë fluturimit të saj drejt Bullgarisë të dielën, si pjesë e një turi për të siguruar vendet e BE-së që kufizohen me Rusinë dhe Bjellorusinë, avioni i presidentes së Komisionit Europian u përball me ndërhyrje të dyshuara ruse në sistemet GPS, duke detyruar pilotët të përdornin harta letre për uljen në aeroportin e Plovdivit, raportoi Financial Times.
Kremlini mohoi çdo përfshirje, por në Bruksel mesazhi ishte i qartë. Sulmi i dyshuar “vetëm do ta forcojë misionin e Komisionit në shtetet lindore”, deklaroi një zëdhënës i ekzekutivit europian të hënën.
Turneu i presidentes së Komisionit Europian në shtatë vende — duke përfshirë Baltikun, Finlandën, Poloninë, Bullgarinë dhe Rumaninë — nuk është thjesht një gjest solidariteti, por një zhvendosje strategjike drejt lindjes së Europës. Rajoni, i cili dikur shihej si periferi e BE-së, tashmë gjendet në vijën e parë të përballjes së gjatë dhe të vështirë me Rusinë, që prej nisjes së luftës së saj të paprovokuar kundër Ukrainës në fillim të vitit 2022.
Europa në vijë të frontit
Shumë prej këtyre vendeve kanë qenë dikur pjesë ose të lidhura ngushtë me Bashkimin Sovjetik. Sot ato janë ndër kritikët më të ashpër të Moskës, por edhe më të ekspozuarit — duke përthithur gjithçka, nga sulmet kibernetike ruse e deri te fushatat dezinformuese dhe përdorimi i emigracionit si armë politike.
“Qendra e gravitetit në BE dhe NATO është zhvendosur,” tha Nicholas Williams, ish-zyrtar i lartë i NATO-s, për The Parliament. “Po kuptojnë se shtetet lindore janë lojtarë të rëndësishëm dhe se duhet të merren parasysh shqetësimet dhe interesat e tyre.”
Që prej aneksimit të Krimesë nga Rusia në 2014 dhe pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës në 2022, shumë vende të Ballkanit dhe Baltikut kanë rritur shpenzimet ushtarake, kanë modernizuar infrastrukturën dhe kanë forcuar bashkëpunimin me NATO-n. Veçanërisht Varshava është shfaqur si një fuqi e rëndësishme ushtarake rajonale.
“Shtetet e Europës Qendrore dhe Lindore janë thelbësore në përpjekjet për të frenuar Rusinë dhe për të mbështetur Ukrainën,” shtoi Williams. “Ato janë treguar të vendosura në mbrojtjen e sigurisë dhe interesave të tyre, përfshirë qëndrimin e fortë kundër emigracionit. Polonia vendos ritmin dhe drejtimin.”
At each stop, Von der Leyen stressed Brussels’ commitment to tripling investment in migration management and border protection, with additional funding for countries bordering Russia and Belarus. She also promoted the Commission’s “SAFE” (Security Action for Europe) instrument, which allows borrowing for joint purchases of defence equipment. Bulgaria alone is reportedly seeking around €3 billion through this fund.
Brussels turns from the East
Eastern bloc countries have become increasingly vocal about the growing pressure. On Friday, interior ministers sent a letter to Commission Vice-President Henna Virkkunen and Commissioner for Home Affairs and Migration Magnus Brunner, requesting additional funding to strengthen surveillance and counter-drone technologies at their borders.
Behind this demand lies not only the sensitivity of the region, but also its geostrategic importance. Narrow spots like the Suwałki Corridor — a narrow strip connecting the Baltic states with the rest of NATO — are considered the weak point of the Western alliance, as Russia could cut off connections between Estonia, Lithuania and Latvia with the allies. The corridor is also a vital route for logistics and energy.
Although the risk of an immediate Russian invasion of Eastern Europe remains low, some EU states warn that Russia could regain the capabilities to challenge NATO within the next three to five years.
Russia “will test its capabilities and create threats to the EU, starting with missile and drone attacks, and then with electronic warfare and interference,” Ukrainian MP Oleksiy Goncharenko told The Parliament. “The military and security intelligence services of the EU countries, together with their American partners, are closely following the developments. I do not expect an immediate threat, but this is part of an escalation on the EU’s eastern flank.”
These concerns were the backdrop to Von der Leyen’s tour, where she visited a drone and weapons factory in Riga, Latvia. In Sopot, Bulgaria, she got a first-hand look at a state-owned arms manufacturer — a visit that sparked nationalist protests. In Poland, she stood alongside Prime Minister Donald Tusk on the border with Belarus, as uniformed Belarusian soldiers watched from across barbed wire.
"I want to emphasize again that Europe's borders are a shared responsibility," Von der Leyen told reporters.
Russia-Belarus military maneuvers
Later this month, Russia and Belarus are expected to begin their joint “Zapad-2025” exercises — large-scale exercises that simulate confrontations with Western forces. A previous edition, Zapad-2021, was viewed by Ukraine as a dress rehearsal for the Russian invasion that followed. Some scenarios for the 2021 exercise even featured fictional “Western” states as aggressors.
As a result, the EU is becoming increasingly militarized, said security expert Andi Hoxhaj.
The symbolism of the exercises extends beyond Moscow. Belarusian President Alexander Lukashenko, who has consolidated his power since a disputed 2020 election, has relied heavily on Moscow to suppress widespread protests and weather Western sanctions. In recent years, his regime has used increasingly provocative tactics, including using migrants to destabilize the EU.
Lukashenko “wants to show solidarity with Putin and create insecurity among his neighbors,” Williams said. Ukraine, which shares over 1,000 kilometers of border with Belarus, has repeatedly raised the alarm over Russian-Belarusian military cooperation.
“The cooperation between the regimes in Moscow and Minsk poses an immediate threat not only to Ukraine, but also to Poland, the Baltic states and all of Europe,” the Ukrainian foreign ministry said in a statement on its official website. “And it also hinders the peaceful efforts of US President Donald Trump to end the war.”
