Një projekt ndërtimi për një kullë 58-katëshe pranë digës së Liqenit Artificial të Tiranës ka ngritur alarmin për rrezik të madh strukturor dhe mjedisor.
Alarmin e ka dhënë inxhinieri Erjon Kalaja, i cili përmes një reagimi publik në rrjete sociale është shprehur thellësisht i shqetësuar për lejen e dhënë nga Këshilli Kombëtar i Territorit dhe Ujit, më 25 qershor 2025, për ndërtimin e një kulle pranë digës, në zonën ku aktualisht ndodhet një parkim publik.
Sipas Kalasë, ndërtimi në këtë zonë kërcënon sigurinë e digës, që është ndërtuar me dhe të ngjeshur në vitet 1957–1962 dhe që historikisht ka pësuar rrëshqitje dhe dëmtime të përsëritura në vitet 1968, 1974, 1991, 1994, 1996 dhe 2002.
“Diga është një strukturë e ndjeshme, me histori rrëshqitjesh dhe probleme në sistemin e drenazhit. Ndërtimi i një strukture betoni mbi të rrezikon filtrime të rrezikshme dhe rrëshqitje të trupit të digës,” – shkruan inxhinieri Kalaja.
Ai thekson gjithashtu se në të njëjtën zonë është dhënë edhe një leje tjetër ndërtimi, e cila parashikon spostimin e tubacionit të shkarkimit të digës – një ndërhyrje që, sipas tij, komprometon funksionin e digës dhe rrit ndjeshëm rrezikun për përmbytje në zonën poshtë saj.
Pse është e rrezikshme kjo ndërhyrje?
Diga ka një histori të gjatë rrëshqitjesh, përfshirë rrëshqitje që kanë prekur edhe kurorën e saj.
Struktura e digës është prej dheu të ngjeshur, ndërsa godina e re do të jetë në beton të rëndë, që krijon rrezik filtrimesh.
Spostimi i tubacioneve shkarkuese minon funksionalitetin e digës.
Mungon konsultimi me Komitetin Kombëtar të Digave të Mëdha (KKDM) – organi teknik që duhet të japë miratimin për ndërtime të tilla pranë digave.
Kalaja thotë se KKDM nuk është konsultuar, dhe nëse kjo është e vërtetë, atëherë bëhet fjalë për një precedent të rrezikshëm që duhet ndalur menjëherë. Ai kujton se një projekt i ngjashëm është refuzuar 15 vite më parë pikërisht për arsye sigurie.
Thirrje për banorët poshtë digës: “Merrni masa mbrojtëse!”
Inxhinieri bën një thirrje publike për banorët që jetojnë poshtë digës, që të jenë të kujdesshëm dhe të marrin masa mbrojtëse për dyqanet dhe garazhet, pasi rreziku për përmbytje “po bëhet gjithnjë e më real”.
“Duket se diga e Liqenit Artificial po tentohet të shkatërrohet për t’i hapur rrugë ndërtimit të kullave në një zonë shtetërore, pranë Parkut të Madh të Tiranës. Ky është një krim urban që nuk duhet të lejohet,” – shkruan ai.
Ndërtimi i kullave në zona të mbrojtura, strukturalisht të ndjeshme dhe me rëndësi publike si diga e Liqenit Artificial, ngre pikëpyetje të mëdha mbi përgjegjësinë institucionale dhe prioritetet urbanistike të qytetit.
Statusi i plotë
Rrezik për digën dhe Liqenin Artificial të Tiranës!
Jam thellësisht i shqetësuar për lejen e ndërtimit të dhënë për një kullë 58-katëshe pranë digës së Liqenit Artificial, pikërisht në shpatullën e djathtë, ku aktualisht ndodhet një parkim publik.
Ky vendim (dhe një tjetër leje per një tjetër zhvillues, pak me e hershme por nuk i di datën), i miratuar nga Këshilli Kombëtar i Territorit dhe Ujit, më 25 qershor 2025, përbën një kërcënim serioz për sigurinë strukturore të digës dhe për jetën e banorëve që ndodhen poshtë saj.
- Diga e Liqenit Artificial u ndërtua kryesisht me pune vullnetare ne vitet 1957 - 1962, dhe është një dige homogjene me dhe te ngjeshur.
- Diga e Liqenit Artificial ka pësuar rrëshqitje të mëdha në vitet 1968 (rrëshqitje 120 m, pjesa qendrore), 1974 (e njëjta zone veç 90 m), 1991 (Rrëshqitje në skarpatin e poshtem 250 m², thellësi 2.5 m), 1994 (Rrëshqitje e re 600 m², thellësi 4 m) dhe 1996 (Rrëshqitje që preku edhe kurorën e digës 950 m², thellësi 3 m), plus përmbytja e vitit 2002. Thuhet se kolektori kryesor ka 2 bllokime te rëndësishme një pranë Universitetit Barleti (ku është dhëne leje tjetër ndërtimi mbi kolektor qe do te spostoje edhe kolektorin "diku"!!) dhe një tjetër pranë zyrave te KESH. Keto dëshmojnë se është një strukturë e ndjeshme / vulnerabël dhe e rrezikuar në mënyrë të përsëritur.
-Diga është ndërtuar me dhe të ngjeshur, ndërsa struktura e re do të jetë beton. Lidhja e këtyre materialeve është shumë e vështirë dhe krijon mundësi për filtrime të rrezikshme.
-Filtrimet mund të çojnë në rrëshqitje të trupit të digës, siç ka ndodhur disa herë në të kaluarën.
- Një leje tjetër pak me poshtë parashikon spostimin e tubacionit të shkarkimit, duke cenuar funksionin e digës dhe duke shtuar rrezikun për përmbytje.
- Ne dijeninë time Komiteti Kombëtar i Digave të Mëdha (KKDM) nuk është konsultuar për këtë projekt, ndonëse është organi teknik që duhet të japë miratimin për çdo ndërhyrje ne diga dhe strukturat qe i shërbejnë funksionimit dhe sigurisë se vete digës (veçanërisht ndërtime pranë digës qe kërkojnë spostim te veprave/tubacioneve, ose elementeve te tjerë te shkarkimit, si dhe ndërtime qe direkt ose indirekt ndikojnë stabilitetin e digës). Nese vërtet KKDM nuk ka marre vendim, ky precedent është shumë i rrezikshëm dhe duhet të ndalet menjëherë.
Kujtoj se një projekt i ngjashëm është refuzuar nga te gjithë ne anëtaret e KKDM-se, 15 vite më parë nga Komiteti Kombëtar i Digave, kur kryetar ishte inxhinieri Farudin Hoxha, pikërisht për shkak të rrezikut që paraqiste për digën dhe zonën poshtë saj.
Thirrje për banorët poshtë digës: Merrni masa mbrojtëse për dyqanet dhe garazhet tuaja. Rreziku për përmbytje po behet gjithnjë e me shume real.
Duket se diga e Liqenit Artificial po tentohet të shkatërrohet për të krijuar truall ndërtimi, në një zonë që është pronë shtetërore dhe ngjitur me pjese e gjelbër te Parkut të Madh të Tiranës.
Nga Ing.Erjon Kalaja.
