Zyra e Delegacionit të Bashkimit Evropian në Shqipëri shprehet se i ndjek nga afër zhvillimet në sistemin e drejtësisë, përfshirë dhe përpjekjet për ndërhyrje të papërshtatshme politike. Në një përgjigje që delegacioni i BE-së i ktheu BIRN të hënën lidhur me sulmin e fundit të kryeministrit Edi Rama ndaj gjyqtarit të Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë Tiranë, Marko Boshko dhe një vendimmarrje të tijën, vëren se mbështetja për një sistem drejtësie të pavarur, të përgjegjshëm dhe efektiv, mbetet në qendër të misionit të këtij delegacioni dhe një kusht kyç për përparimin në negociatat e anëtarësimit në BE.
“BE-ja ndjek nga afër zhvillimet në këtë fushë, përfshirë përpjekjet për ndërhyrje të papërshtatshme politike që cenojnë pavarësinë e gjyqësorit dhe që gjithashtu mund të gërryejnë besimin e publikut tek sistemi i drejtësisë. Në këtë kontekst, Raporti mbi Sundimin e Ligjit dhe Raporti Vjetor për Shqipërinë ofrojnë vlerësime mbi situatën në vend”, citohet në përgjigjen e delegacionit të BE-së.
Në Raportin mbi Sundimin e Ligjit të BE-së të vitit 2025 për Shqipërinë, konstatohet ndër të tjera se, ndërsa qëndrueshmëria e gjyqësorit është përmirësuar, përpjekjet për ndikim të tepruar në sistemin gjyqësor nga zyrtarët publikë ose politikanët janë përkeqësuar.
“…Përpjekjet e zyrtarëve publikë ose politikanëve për të ushtruar ndërhyrje dhe presion të padrejtë mbi sistemin gjyqësor ngrenë shqetësime serioze”, citohet në raport dhe sillet si shembull reagimi pas arrestimit në shkurt të kryebashkiakut të Tiranës, Erion Veliaj. Në raport thuhet se arrestimi i një të zgjedhuri në shkurt, shkaktoi reagime të papara publike nga degët ekzekutive dhe legjislative, përfshirë përpjekjet për të ushtruar presion mbi SPAK-un dhe institucionet gjyqësore.
Kryeministri Edi Rama ka filluar prej dy muaj e gjysmë një seri sulmesh ndaj magjistratëve. Deklaratat e kryeministrit janë dënuar nga Unioni i Gjyqtarëve dhe Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve – dy grupime vullnetarëve të trupës së gjyqtarëve. Ndërsa dy institucionet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë, Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshilli i Lartë i Prokurorisë kanë qëndruar të heshtura ose kanë kryer reagime pa adresë konkrete.
Rama ka targetuar personalisht gjyqtarët e Gjykatës Administrative, Ligoraq Toshi, Klarent Demiri, Hazbi Balliu dhe Marko Boshku, duke kundërshtuar vendimet e tyre përmes etiketimeve fyese.
Pas sulmit të radhës të kryeministrit ndaj gjyqtarit Marko Boshku, Shoqata Kombëtare e Gjyqtarëve e cilësoi veprimin e numrit një të qeverisë në kufijtë e veprës penale dhe si një tentativë për uzurpimin e pushtetit gjyqësor. Shoqata kërkoi reagimin e KLGJ-së dhe partnerëve ndërkombëtarë, për një pozicionim të qartë në mbrojtje të sistemit gjyqësor.
Më parë, më 7 korrik, kryeministri sulmoi prokuroren e Shkodrës, Elsa Gjeli për mosfillimin e një çështjeje të referuar nga policia dhe Bashkia Shkodër për ndërtim pa leje në Theth. Rama i referohej një serie kabinash pushimi të ndërtuara pranë kishës së fshatit, për të cilat ai tha se ishin vepër e një individi të paarritshëm nga krahu i ligjit.
Kryeministri deklaroi atëherë se Inspektoriati dhe Policia e Shtetit kishin konstatuar ndërhyrje brutale, por prokuroria nuk kishte shpallur në kërkim të menjëhershëm personin përgjegjës.
Qëndrimi i Ramës u kundërshtua menjëherë nga Prokuroria e Shkodrës, që përmes një reagimi të rrallë për këto raste i doli në mbrojtje prokurores dhe vuri në dukje se ishin institucionet në varësi të qeverisë, Policia dhe Bashkia Shkodër, që e kishin referuar çështjen si kundërvajtje dhe jo si vepër penale.
Gjeli depozitoi në KLP kërkesë kundër deklaratave të kryeministrit që i cilësoi si fyerje dhe diskreditim të figurës së magjistratit, ndërsa qeveria u kundërpërgjigj përmes një ankese të dorëzuar pranë Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, ILD, nga ana e ish-ministrit të Drejtësisë Ulsi Manja.
Me vendim të datës 17 shtator, ILD konstatoi se nuk kishte elementë juridikë dhe faktikë nga ku mund të krijohej një dyshim i arsyeshëm për fillimin e procedimit disiplinor ndaj prokurores Elsa Gjeli. Për këtë arsye, ka vendosur arkivimin e kësaj çështjeje. Gjatë një takimi të zhvilluar dy ditë pas kësaj vendimmarrje, Inspektori i Lartë i Drejtësisë, Artur Metani, evidentoi ndër të tjera se prej kohësh sistemi gjyqësor është nën një trysni, për të ushtruar detyrën ose jo në një formë të caktuar, situatë që e cilësoi si antikushtetuese./BIRN/
