Ukraina do t’i bashkohet Bashkimit Evropian vitin e ardhshëm sipas një propozimi të mbështetur nga Brukseli në negociatat për t’i dhënë fund luftës së Rusisë — një lëvizje që do të transformonte qasjen e bllokut ndaj pranimit të anëtarëve të rinj.
Anëtarësimi i Ukrainës në BE deri më 1 janar 2027 specifikohet në draftin më të fundit të një propozimi paqeje që zyrtarët ukrainas dhe evropianë i kanë paraqitur Uashingtonit, kanë thënë për Financial Times persona të njohur me përmbajtjen e dokumentit.
Plani është një version i rishikuar i propozimeve që administrata Trump ka bërë për t’i dhënë fund luftës — një plan që Kievi dhe aleatët e tij evropianë e kishin parë si të anuar ndaj Rusisë.
Versioni më i fundit vjen ndërsa Donald Trump rrit presionin ndaj presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy që të pranojë një marrëveshje paqeje deri në Krishtlindje.
Zyrtarët që mbështesin aspiratat e Ukrainës për në BE thanë se Komisioni Evropian tani e kupton se nuk duhet ta pengojë procesin e paqes duke kundërshtuar afatin e shpejtë për anëtarësimin e Kievit.
Ukraina nuk ka përfunduar ende formalisht asnjë nga më shumë se 30 kapitujt negociues të BE-së, dhe ky orar do të përmbyste qasjen “të bazuar në meritë” të bllokut për pranimin e anëtarëve të rinj.
Personat e njohur me planin e paqes thanë se ai do ta detyronte Brukselin të rishqyrtonte të gjithë procesin e zgjerimit, përfshirë çështje të tilla si koha e aksesit në fondet e BE-së dhe të drejtat e votimit.
“Ka zero për qind gjasa që Ukraina të jetë shtet anëtar i plotë i BE-së më 1 janar 2027,” tha Mujtaba Rahman, drejtor për Evropën në Eurasia Group.
“Por ky angazhim mund të japë frymë të re në përpjekjen e Ukrainës për t’u anëtarësuar në BE dhe të detyrojë politikëbërësit të inovojnë më tej dhe të përshpejtojnë procesin e anëtarësimit.”
Çdo vendim për të pranuar një anëtar të ri do të duhej të mbështetej nga të 27 qeveritë kombëtare të BE-së.
Por mbështetja e SHBA-ve për planin e paqes do të nënkuptonte gjithashtu se Trump mund të shtynte kryeministrin hungarez Viktor Orbán, i cili deri tani ka penguar procesin e anëtarësimit të Ukrainës, të heqë veton e tij.
“Çështja e anëtarësimit të ardhshëm të Ukrainës në BE varet kryesisht nga evropianët — dhe edhe nga amerikanët, në fakt,” u tha Zelenskyy gazetarëve në Kiev të enjten.
“Nëse arrijmë një marrëveshje që përcakton kur Ukraina bëhet anëtare e BE-së, amerikanët, si palë e kësaj marrëveshjeje, do të bëjnë gjithçka që rruga jonë evropiane të mos bllokohet nga të tjerë në Evropë mbi të cilët ata kanë ndikim,” shtoi ai.
Ukraina aplikoi për anëtarësim në BE pak pas pushtimit të plotë të Rusisë në shkurt 2022 dhe katër muaj më vonë iu dha statusi i kandidatit zyrtar.
Komisionerja e zgjerimit të BE-së, Marta Kos, i tha FT-së muajin e kaluar se shtetet e reja anëtare mund të vendosen në “provë” për disa vite dhe të përjashtohen nga blloku në rast të prapambetjes demokratike, sipas një propozimi që synon të zbusë shqetësimet për ndikimin e hyrjes së anëtarëve të rinj.
Trump tha të enjten se zyrtarët amerikanë do të marrin pjesë në një takim gjatë fundjavës me zyrtarë evropianë dhe ukrainas për të kërkuar marrëveshje mbi pikat e diskutueshme të propozimeve të paqes.
Përplasja brenda civilizimeve
Ai shtoi se marrëveshja ishte bërë “pak e ndërlikuar, sepse po ndani tokën në një mënyrë të caktuar; nuk është gjëja më e lehtë — është si një marrëveshje komplekse e pasurive të paluajtshme, shumëfishuar me një mijë”.
Rusia nuk ka treguar se do të pranojë ndonjë plan që devijon nga kërkesat e saj maksimaliste për përfundimin e luftës.
Yuri Ushakov, këshilltar për politikën e jashtme i presidentit Vladimir Putin, tha të premten se Moska ende nuk i ka parë draftet më të fundit të planit amerikan të paqes me kontributet nga Ukraina dhe aleatët e saj evropianë.
“Kur t’i shohim, kam ndjesinë se nuk do të na pëlqejnë shumë prej tyre,” u tha Ushakov gazetarëve.
Ushakov gjithashtu hodhi poshtë sugjerimet se rajoni i frontit, Donbasi, mund të bëhej një “zonë e lirë ekonomike”, një ide e shtyrë nga administrata Trump, nëse Ukraina do të tërhiqte trupat nga territori që kontrollon atje.
Rusia, e cila zotëron rreth dy të tretat e Donbasit dhe aneksoi të gjithë rajonin në vitin 2022, nuk do të heqë dorë nga pretendimet e saj territoriale, tha ai, në komente të cituara nga Kommersant.
“Kjo territor do të kalojë nën kontroll të plotë rus, me mjete ushtarake nëse jo përmes negociatave,” shtoi ai. “Çdo gjë tjetër varet vetëm prej kësaj. Një armëpushim mund të nisë vetëm pasi trupat ukrainase të tërhiqen.”/Financial Times
