Objektivat kryesore të operacionit të Izraelit përfshijnë udhëheqësin e përkohshëm Khalil al-Hayya, ish-udhëheqësin Khaled Mashaal dhe shefin e financave Zaher Jabarin.
Të martën, Izraeli kreu një sulm ajror të synuar në Doha, Katar, në përpjekje për të vrarë disa nga figurat më të larta të udhëheqjes së Hamasit.
Objektivat kryesorë të këtij operacioni ishin Khalil al-Hayya, Khaled Mashaal dhe Zaher Jabarin, fati i të cilëve mbetet i panjohur në kohën e shkrimit të këtij artikulli.
Por kush janë këta tre persona dhe çfarë role kanë ata në Hamas?
Kush është Khalil al-Hayya?
Khalil al-Hayya është udhëheqësi i përkohshëm i Hamasit, pjesë e një pesëshes udhëheqëse që formonte shtresën më të lartë të Hamasit pas vrasjes së Yahya Sinwar në tetor 2024.
I lindur në Gaza, Hayya është anëtar i Hamasit prej dekadash dhe ka qenë një aleat i ngushtë i Sinwar. Kjo marrëdhënie e afërt bëri që ai të vepronte si përfaqësuesi kryesor i Sinwar në politbyron e Hamasit jashtë vendit, për shkak të marrëdhënieve të tendosura të Sinwar me udhëheqësit e Hamasit në mërgim.
Kjo pozitë i mundësoi Hayya të krijojë lidhje të forta me aleatë të Hamasit, siç është Irani.
Në vitin 2022, ai udhëhoqi një delegacion të Hamasit në Damask për të rregulluar marrëdhëniet me presidentin sirian Bashar al-Assad, marrëdhënie që ishin ndërprerë një dekadë më parë kur Hamasi mbështeti kryengritjen suni kundër Assadit, pjesëtar i sektit minoritar Alawit.
Hayya ka qenë shumë i zëshëm në mbështetjen e masakrës së 7 tetorit, duke thënë se sulmi e solli çështjen palestineze sërish në qendër të vëmendjes ndërkombëtare.
Megjithatë, ai ka pohuar gjithashtu se sulmi ishte menduar si një operacion i kufizuar për të kapur “disa ushtarë” që do të shkëmbeheshin për palestinezë të burgosur.
“Por njësia e ushtrisë sioniste u shemb plotësisht”, tha ai në komente të publikuara nga Qendra e Informacionit Palestinez, e lidhur me Hamasin, duke iu referuar IDF-së.
Ai u ngrit më tej në hierarkinë e Hamasit në vitin 2024, pas vrasjes së zyrtarit të lartë të Hamasit, Saleh al-Arouri nga IDF.
Në dhjetor 2024, Hayya gjithashtu mori drejtimin e Brigadave Izzadin al-Qassam, krahu i armatosur i Hamasit.
Por roli më publik dhe më i rëndësishëm i Hayya ka qenë si kryenegociatori i Hamasit, pjesëmarrës kyç në negociatat për armëpushim dhe marrëveshjet për pengjet.
Gjatë viteve në Hamas, Hayya ka mbijetuar ndaj disa përpjekjeve për atentat ndaj tij, disa prej të cilave kanë rezultuar në vrasjen e disa të afërmve të tij.
Kush është Khaled Mashaal?
Khaled Mashaal është një figurë kyçe e Hamasit për shumë dekada dhe ka qenë udhëheqësi i organizatës deri në vitin 2017, kur u zëvendësua nga Ismail Haniyeh.
Megjithëse nuk është më udhëheqës zyrtar, Mashaal ka ruajtur një profil të lartë brenda Hamasit dhe ka vepruar si udhëheqës i përkohshëm në disa raste gjatë luftës Izrael-Hamas.
Mashaal nuk ka jetuar kurrë në territoret palestineze që prej themelimit të Hamasit, përveç disa vizitave të shkurtra. Familja Mashaal u largua nga vendi pas Luftës Gjashtëditore.
Kur Hamasi u themelua më 1987, Mashaal drejtoi aktivitetet e grupit në Kuvajt, dhe më pas u bë anëtar i politbyrosë së Hamasit në vitet ‘90, shpejt duke u bërë edhe kryetar i saj.
Pas vrasjes së themeluesit të Hamasit, Ahmed Yassin në vitin 2004 nga Izraeli, Mashaal u njoh si udhëheqësi i vërtetë i organizatës.
Gjatë udhëheqjes së tij, Hamasi fitoi popullaritet të madh dhe mundi Fatahun në zgjedhjet e vitit 2006, duke fituar shumicën në Parlamentin Palestinez.
Mashaal ishte gjithashtu negociatori kryesor i marrëveshjes së shkëmbimit të të burgosurve, që çoi në lirimin e ushtarit izraelit Gilad Shalit në vitin 2012.
Ndaj tij janë bërë shumë atentate, përfshirë një përpjekje shumë të bujshme nga Mossad për ta helmuar në vitin 1997, gjë që shkaktoi krizë diplomatike me Jordaninë.
Pas tërheqjes nga udhëheqja në 2017, Mashaal mbeti një figurë me ndikim të madh në Hamas. Pas vdekjes së Sinwar, ai ishte një nga udhëheqësit që iu bashkua pesëshes udhëheqëse për të udhëhequr organizatën.
Kush është Zaher Jabarin?
Zaher Jabarin është udhëheqësi i gjatë i Zyrës Financiare të Hamasit dhe përgjegjës për menaxhimin e rrjetit financiar të organizatës dhe portofolit të investimeve.
Në këtë rol, ai ka qenë personi që siguronte rrjedhën e parave për të mbajtur organizatën terroriste funksionale dhe për të financuar operacionet e saj.
Në fund të viteve 1980, Jabarin bashkëthemeloi forcat ushtarake të Hamasit në Bregun Perëndimor, dhe u konsiderua përgjegjës për vrasje të shumta të ushtarëve dhe policëve të IDF-së gjatë Intifadës së Parë.
Ai u arrestua nga forcat izraelite në 1993 dhe u dënua me burgim të përjetshëm, por u lirua në vitin 2011 si pjesë e marrëveshjes për lirimin e Gilad Shalit.
Pas lirimit, ai u zhvendos në Stamboll, ku mori drejtimin e Zyrës Financiare dhe të Zyrës së Dëshmorëve, të Plagosurve dhe të Burgosurve.
Jabarin ishte shumë i suksesshëm në menaxhimin e financave të Hamasit, duke rritur buxhetin e organizatës në qindra miliona dollarë. Kjo përfshinte investime të ndryshme në pasuri të paluajtshme, aksione, donacione private dhe aktivitete të mbledhjes së fondeve.
Sipas NBC News, në vitin 2024 investimet e Hamasit u vlerësuan mbi gjysmë miliardë dollarë.
Sipas Zyrës Amerikane për Kontrollin e Aseteve të Huaja (OFAC), ai ndihmoi gjithashtu në rritjen e rrjedhës së fondeve nga Irani drejt Hamasit.
Pas vdekjes së Arourit në fillim të 2024, Jabarin mori drejtimin e operacioneve të Hamasit në Bregun Perëndimor.
Kjo solli një rritje të sulmeve terroriste në Bregun Perëndimor dhe brenda Izraelit, në një kohë kur aftësitë e Hamasit në Gaza ishin të kufizuara nga në një kohë kur aftësitë e Hamasit në Gaza ishin të kufizuara nga presioni intensiv ushtarak i ushtrisë izraelite (IDF).
Përveç rolit të tij financiar dhe ushtarak, Zaher Jabarin, përmes Zyrës së Dëshmorëve, të Plagosurve dhe të Burgosurve, luajti gjithashtu një rol në negociatat me Izraelin për çështjen e pengjeve. Ai ishte pjesë e ekipeve që punonin për marrëveshje të mundshme shkëmbimi mes të burgosurve palestinezë dhe pengjeve izraelite të kapura gjatë konflikteve të fundit.
