Për gati gjysmë shekulli, Departamenti Amerikan i Shtetit ka publikuar çdo vit raporte mbi gjendjen e të drejtave të njeriut në botë. Të konsideruara si dokumente të besueshme dhe profesionale, këto raporte kanë ndikuar në vendime për ndihma të huaja, azil politik, sanksione dhe politika të jashtme.
Por raportet e vitit 2024, të publikuara së fundmi nën administratën e rikthyer të Donald Trump, janë transformuar rrënjësisht – jo për të informuar, por për të përçuar një ideologji të re.
Sipas burimeve brenda Departamentit të Shtetit, versionet origjinale të raporteve ishin gati që në janar, përpara largimit të administratës Biden. Por u mbajtën pezull dhe u rishkruan nga zyrtarë politikë të emëruar nga Trump, përfshirë Michael Anton, një nga figurat kryesore të lëvizjes MAGA.
Çfarë është ndryshuar?
Janë hequr krejtësisht referencat për korrupsion, shkeljet zgjedhore, të drejtën për një gjyq të drejtë, dhe lirinë e tubimit.
Diskriminimi ndaj personave LGBTQ+ dhe dhuna ndaj grave nuk përmenden më.
Kritikat ndaj Izraelit janë quajtur “antisemitizëm”, përfshirë deklaratën e presidentit brazilian Lula për “gjenocid në Gaza”.
Raporti për Gjermaninë e kritikon vendin për ligjet që ndalojnë propagandën naziste në internet – një akuzë që, sipas vëzhguesve, i shërben interesave të rrjeteve sociale amerikane dhe të djathtës ekstreme në Evropë.
Raporti për El Salvadorin është “zbardhur” në mënyrë të pashembullt. Shkruhet se “nuk ka pasur shkelje serioze të të drejtave të njeriut”, ndonëse raporte të pavarura dokumentojnë tortura dhe kushte çnjerëzore në burgje.
Një zhvendosje e rrezikshme
Ish-zyrtarë të DRL (Byroja për Demokracinë, të Drejtat e Njeriut dhe Punën) theksojnë se raportet e reja nuk janë më objektive dhe nuk mbështeten në informacion të mbledhur nga ambasadat, por në formulime të manipuluara nga politika. Shumë profesionistë janë shkarkuar dhe zëvendësuar me figura pa përvojë, por me qëndrime të hapura ideologjike.
Sipas kritikëve, kjo qasje dëmton aktivistët për të drejtat e njeriut në vende si Kuba apo Kina, të cilët më parë e përdornin gjuhën dhe standardet amerikane si mbështetje ndërkombëtare.
“Ky është mesazhi i ri: SHBA nuk është më aleati juaj,” tha një ish-zyrtar i DRL. “Dhe kjo është tragjike.”
Një politikë e jashtme me “vlera të përmbysura”
Ish-zyrtari Christopher Le Mon thekson se këto ndryshime nuk kanë të bëjnë vetëm me politikën e jashtme, por synojnë të ndikojnë edhe politikën e brendshme amerikane. Qeveria tani duket se nuk sheh problem në manipulimet zgjedhore, shtypjen e shoqërisë civile, diskriminimin gjinor apo kontrollin e algoritmeve të internetit.
Në mënyrë ironike, kjo qasje e re i afrohet qëndrimeve të Kinës dhe Rusisë, të cilat prej vitesh përpiqen të dobësojnë përkufizimet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut. “Nga këndvështrimi i Partisë Komuniste Kineze, sa më shumë të mjegullohet gjuha për të drejtat, aq më i madh bëhet avantazhi i saj konkurrues,” thotë eksperti Christopher Walker.
Në vend që të reflektojnë standarde të përbashkëta ndërkombëtare, raportet e reja tregojnë një politikë të jashtme me vlera të shtrembëruara, ku të drejtat e njeriut nuk shihen më si parim, por si mjet politik.
