Lufta në Gazë ka përfunduar dhe Lindja e Mesme po shkon drejt "normalizimit", tha Presidenti i SHBA-ve, Donald Trump, të dielën, ndërsa udhëtonte drejt Izraelit, i cili ishte në pritje që Hamasi të lironte pengjet izraelite, ndërkohë që liderët botërorë po mblidheshin për të diskutuar hapat e ardhshëm drejt paqes.
“Lufta ka mbaruar, e kuptoni këtë,” u tha Trump gazetarëve në bordin e Air Force One, ndërsa nisej nga Uashingtoni drejt Izraelit.
Një armëpushim mes Izraelit dhe Hamasit në Gazë ishte në fuqi për ditën e tretë të dielën, përpara lirimit të pritur të pengjeve izraelite dhe të burgosurve palestinezë, si dhe një fjalimi të planifikuar nga Trump në parlamentin izraelit.
Mijëra palestinezë vazhduan të udhëtonin drejt veriut për në qytetin e Gazës, që ka qenë në qendër të sulmeve izraelite gjatë dy muajve të fundit, me shpresën se armëpushimi do të sillte fundin e luftës.
“Nesër është fillimi i një rruge të re. Një rrugë ndërtimi, një rrugë shërimi dhe shpresoj – një rrugë bashkimi zemrash,” tha Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, në një deklaratë të transmetuar në televizion.
“Ka shumë gëzim mes njerëzve,” tha Abdou Abu Seada, një banor i Gazës, i cili shtoi se gëzimi ishte i përzier me lodhjen pas dy vitesh lufte që ka shkatërruar pjesën më të madhe të Gazës.
Zëdhënësja e qeverisë izraelite, Shosh Bedrosian, tha se Izraeli priste që pengjet të fillonin të liroheshin herët në mëngjesin e së hënës, me 20 pengjet e gjallë që do të liroheshin së bashku.
Në rast se pengjet liroheshin më herët, Izraeli ishte i gatshëm t’i priste, tha ajo. Lirimi i tyre do të pasohet më vonë nga dorëzimi i trupave të 28 pengjeve të tjerë që kanë vdekur.
Sipas marrëveshjes së armëpushimit, Hamasi duhet të lirojë pengjet e mbetura deri të hënën në mesditë (ora 09:00 GMT). Ata u kapën më 7 tetor 2023, kur militantët e grupit ndërmorën sulmin e papritur ndaj Izraelit që ndezi luftën.
Koordinatori për pengjet i Izraelit, Gal Hirsch, tha të enjten se do të krijohej një grup pune për të ndihmuar në gjetjen e trupave të çdo pengu të vdekur që Hamasi nuk mund të lokalizonte.
Trump pritet të mbërrijë në Izrael të hënën për t’u drejtuar parlamentit, Knesset-it, përpara se të udhëtojë drejt Sharm El Sheikh në Egjipt për një samit të liderëve botërorë mbi përfundimin e luftës në Gazë.
Presidenti i Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, do të marrë gjithashtu pjesë në samit, raportoi një gazetar i Axios të dielën, duke cituar një zyrtar të lartë palestinez.
I dërguari i Trump-it, Steve Witkoff, dhe Jared Kushner iu drejtuan një tubimi në Tel Aviv të shtunën, i cili shumë izraelitë shpresonin të ishte i fundit që bënte thirrje për lirimin e pengjeve dhe përfundimin e luftës.
SHBA, së bashku me Egjiptin, Katarin dhe Turqinë, ndërmjetësuan atë që është përshkruar si një marrëveshje e fazës së parë midis Izraelit dhe Hamasit për një armëpushim dhe lirimin e pengjeve nga Hamasi dhe të burgosurve nga Izraeli.
“Për dy vjet kemi pritur këtë ditë, këtë moment... Të gjithë jemi të lumtur për familjet, për pengjet, që më në fund... do t’i shohim,” tha protestuesja Dalia Yosef, duke falënderuar Trump-in.
Shërbimi i Burgjeve të Izraelit tha se kishte transferuar disa të burgosur palestinezë në institucione të tjera, përpara lirimit të tyre të pritur. Ministria izraelite e Drejtësisë ka publikuar emrat e 250 palestinezëve të dënuar për vrasje dhe krime të tjera të rënda, të cilët do të lirohen sipas marrëveshjes.
Lista nuk përfshin komandantë të lartë të Hamasit, të cilët grupi militant islamik kishte kërkuar të liroheshin, dhe as figura të njohura nga fraksione të tjera si Marwan Al Barghouti apo Ahmed Saadat.
Megjithëse kjo nuk pritet të pengojë marrëveshjen, zyra për informimin mbi të burgosurit e Hamasit tha se bisedimet me ndërmjetësit izraelitë vazhdojnë për listën e të burgosurve që do të lirohen.
Izraeli do të lirojë gjithashtu 1,700 palestinezë që janë arrestuar në Gazë që nga 7 tetori 2023, dhe 22 të mitur palestinezë, së bashku me trupat e 360 militantëve. Zëdhënësja e qeverisë izraelite, Bedrosian, tha se të burgosurit do të lirohen sapo pengjet e gjalla të arrijnë në territorin izraelit.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, tha se sapo të kthehen pengjet, ushtria do të shkatërrojë tunelet nëntokësore të ndërtuara nga Hamasi në Gazë.
Palestinezët që po kthehen në Gazën veriore kanë përshkruar një shkatërrim të madh. Punonjësit e shpëtimit paralajmërojnë se në zonë mund të ketë ende eksplozivë të pashpërthyer dhe bomba.
Amjad Al Shawa, që drejton një organizatë palestineze që koordinon me grupet e ndihmës, vlerësoi se duhen 300,000 tenda për të strehuar përkohësisht 1.5 milionë gazas të zhvendosur.
“Nuk mund ta besonim shkatërrimin që kemi parë,” tha Rami Mohammad-Ali, 37 vjeç, në një telefonatë, pasi kishte ecur 15 km me të birin nga Deir Al Balah në qytetin e Gazës.
“Jemi të gëzuar që jemi kthyer në Gazë (qytet), por në të njëjtën kohë kemi ndjenja të hidhura për shkak të shkatërrimit,” tha ai, duke përshkruar skena të tmerrshme, përfshirë mbetje trupash njerëzorë përgjatë rrugëve. /Reuters
