Bashkëthemeluesi i Microsoft, ashtu si edhe disa raporte globale, paralajmëron se IA do të eliminojë nevojën për punë të përsëritshme, por ai thekson se është e domosdoshme që qeveritë dhe kompanitë të sigurojnë që kjo tranzicion të mos ketë pasoja negative për njerëzit.
Bill Gates ka deklaruar në disa raste se inteligjenca artificiale ka ndryshuar strukturën e punës në nivel global. Përparimi i algoritmeve dhe i automatizimit po rishkruan profesionet, po zëvendëson aktivitetet rutinë dhe kërkon përshtatje të vazhdueshme. Në këtë kontekst ndryshimesh të shpejta, Gates ka identifikuar sektorët në të cilët roli njerëzor mbetet i pazëvendësueshëm dhe ku njohuritë e specializuara vazhdojnë të jenë thelbësore.
Sipas bashkëthemeluesit të Microsoft, megjithëse inteligjenca artificiale gjenerative ka përparuar shumë në mjetet dixhitale, ekzistojnë profesione që, për vetë natyrën e tyre, janë në qendër të transformimit teknologjik dhe nuk mund të zëvendësohen.
Pse programimi është një profesion i pazëvendësueshëm nga IA
Sipas Gates, programimi është një formë esenciale e të qenit i “alfabetizuar” në kohën moderne. Zhvillimi i softuerëve nuk ka të bëjë vetëm me krijimin e mjeteve dixhitale, por lidhet me gjuhën themelore të sektorëve kyç si komunikimi, shëndetësia dhe siguria.
Kërkesa për programues vazhdon të rritet, e nxitur nga nevoja. Programuesit mbikëqyrin, korrigjojnë dhe udhëheqin krijimin e algoritmeve. Gates thekson:
“Edhe pse IA është në gjendje të shkruajë kod, ajo ende ka nevojë për mbikëqyrje njerëzore të kualifikuar për t’u zhvilluar siç duhet.”
Rishikimi i gabimeve, integrimi i vlerave etike dhe parashikimi i paragjykimeve në modelet e automatizuara janë detyra që shkojnë përtej aftësive të një sistemi autonom.
Çfarë e bën biologjinë një fushë thelbësore përballë automatizimit
Fusha e biologjisë zë një vend qendror në inovacionin shkencor të kohës sonë. Zgjerimi i bioteknologjisë, redaktimit gjenetik dhe mjekësisë së personalizuar ka hapur mundësi të reja për parandalimin dhe trajtimin e sëmundjeve.
Gates ka theksuar se, për të përballuar sfida mjekësore si pandemitë ose sëmundjet kronike në rritje, përvoja njerëzore është e pazëvendësueshme. Sipas tij, biologjia është bërë “shkenca e kohës sonë.”
Analiza e thelluar e sistemeve të gjalla, interpretimi i të dhënave biomjekësore dhe aftësia për të marrë vendime komplekse nuk janë çështje të thjeshta që mund të automatizohen.
Sado i avancuar të jetë një algoritëm, nuk ekziston asnjë zëvendësim për gjykimin e një biologu kur bëhet fjalë për përballimin e krizave shëndetësore ose për hartimin e zgjidhjeve të personalizuara në fushën e shëndetësisë.
Pse sektori energjetik konsiderohet një nga të paktët imunitarë ndaj IA-së
Kalimi drejt energjive të pastra dhe lufta kundër ndryshimeve klimatike e kanë bërë energjinë një sektor strategjik për njerëzimin. Gates ka theksuar rolin e ekspertëve të energjisë në hartimin e teknologjive të reja, si kapja e karbonit ose hidrogjeni i gjelbër.
Këto inovacione kërkojnë profesionistë të aftë për të kuptuar sisteme komplekse, për t’i rikonceptuar ato dhe për të parashikuar ndikimin e tyre mjedisor. IA ndihmon në optimizimin e proceseve energjetike, por nuk mund të zëvendësojë kreativitetin dhe gjykimin njerëzor në zgjidhjen e sfidave të qëndrueshmërisë.
Sipas Gates, inovacioni në sektorin energjetik nuk është vetëm një përgjigje ndaj një emergjence mjedisore, por përfaqëson edhe një burim të vazhdueshëm mundësish pune dhe zhvillimi shkencor. Zhvillimi, interpretimi dhe përshtatja e zgjidhjeve të ndërlikuara energjetike kërkojnë aftësi analitike që janë shumë të vështira për t’u automatizuar plotësisht.
Çfarë tregojnë studimet e fundit për ekspozimin e profesioneve të ndryshme ndaj IA-së
Një studim i përbashkët i Organizatës Ndërkombëtare të Punës (OIL) dhe Institutit Kombëtar të Kërkimeve Polake (NASK) hedh dritë mbi ndikimin e inteligjencës artificiale gjenerative në punësim.
Raporti “IA gjenerative dhe puna: Një indeks i përmirësuar global i ekspozimit profesional” vlerëson se një në katër vende pune në botë është potencialisht e ekspozuar ndaj IA-së gjenerative. Megjithatë, dokumenti thekson se transformimi, më shumë sesa zëvendësimi i plotë, do të jetë rezultati më i zakonshëm.
Analiza dallon midis punëve me rrezik të lartë automatizimi dhe atyre që do të evoluojnë përmes ndryshimit të detyrave. Profesionet administrative rezultojnë më të ekspozuara, ndërsa profesionet me kualifikim të lartë, si programimi, biologjia dhe energjia, tregojnë një qëndrueshmëri më të madhe.
Studimi sugjeron se ndërhyrja njerëzore do të vazhdojë të jetë thelbësore në aktivitetet që kërkojnë gjykim, kreativitet dhe përshtatje ndaj situatave të paparashikuara.
